Czy zwrot za służbowy przejazd taksówką jest przychodem pracownika?

Tytułowe pytanie w ostatnim czasie ponownie zyskało na aktualności, najpierw za sprawą wyroku NSA, a następnie odpowiedzi na interpelację poselską Ministerstwa Finansów, który wskazał, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby świadczenie uzyskane przez pracownika zostało zakwalifikowane jako jego przychód w rozumieniu ustawy o PIT. Mimo że w tej kwestii nie da się wykluczyć kolejnych sporów, Ministerstwo Finansów nie planuje nowelizacji przepisów.

Sprawę, która doprowadziła do wydania wyroku przez NSA i wyrażenia stanowiska przez Ministerstwo Finansów, zainicjował szpital kliniczny, który zwracał pracownikom koszty przejazdów taksówkami, głównie związane z transportem materiału do przeszczepu szpiku. Zdaniem placówki przejazdy te są świadczeniami, które mają na celu ułatwienie pracy i leżą w interesie pracodawcy, a więc nie powinny być traktowane jako przychód podlegający opodatkowaniu. Prawidłowość takiej wykładni chciała potwierdzić, występując do Dyrektora KIS z wnioskiem o interpretację.

Organ stwierdził jednak, że zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT zwrot kosztów przejazdów stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy i w tym kontekście nie ma znaczenia, czy dotyczą one taksówek, transportu publicznego czy prywatnych pojazdów.

Odmienne zdanie WSA

WSA w Gdańsku, który pochylił się nad sprawą w związku z zaskarżaniem niekorzystnej interpretacji przez szpital – w przeciwieństwie do Dyrektora KIS – uznał, że zwrot kosztów nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów o PIT, a jedynie rekompensatę wydatków związanych z obowiązkami służbowymi. Sąd powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (K 7/13), wskazując, że świadczenie spełniane przez pracodawcę na rzecz pracownika w celach służbowych musi prowadzić do uzyskania korzyści majątkowej przez pracownika. Tej zaś pracownicy, którym zwracane były koszty przejazdu taksówkami, nie uzyskiwali.

Dyrektor KIS stawia na swoim?

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się jednak Dyrektor KIS, który złożył skargę kasacyjną, co poskutkowało tym, że 19 listopada 2024 r. orzeczenie w tej sprawie wydał Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 230/22). Sąd stanął po stronie fiskusa, uznając, że zwrot kosztów przejazdu taksówkami w celach służbowych jest przychodem pracownika, który podlega opodatkowaniu podatkiem PIT.

Ministerstwo Finansów wskazało, że zwrot wydatków związanych z przejazdami taksówkami przez pracowników nie jest przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o PIT, a pracownik, który poniósł koszty służbowego przejazdu i następnie otrzymał ich zwrot od pracodawcy, nie uzyskuje żadnej korzyści majątkowej.

Sąd odrzucił argumentację, że kwota zwracana pracownikowi jest jedynie rekompensatą niestanowiącą przychodu i potwierdził, że zwrot tego typu kosztów musi być opodatkowany.

NSA przywołał ogólną definicję przychodu zawartą w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, zgodnie z którą obejmuje on wszelkie wypłaty pieniężne oraz inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy. Według NSA zwrot kosztów przejazdu ma charakter świadczenia pieniężnego, co samo w sobie kreuje przychód. Sąd zauważył ponadto, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego, na który powołał się WSA w Gdańsku odnosił się do świadczeń niepieniężnych, więc nie znajduje on zastosowania w sprawie zwrotów za przejazdy taksówkami, gdzie dochodzi do wypłaty świadczenia pieniężnego.

Ministerstwo Finansów kontra NSA

Orzeczenie NSA było na tyle zaskakujące, że do sprawy odniosło się Ministerstwo Finansów. Odpowiadając na interpelację poselską nr 6759, wiceminister finansów Jarosław Neneman wskazał, że zwrot wydatków związanych z przejazdami taksówkami przez pracowników nie jest przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o PIT, a pracownik, który poniósł koszty służbowego przejazdu i następnie otrzymał ich zwrot od pracodawcy, nie uzyskuje żadnej korzyści majątkowej. W takim przypadku nie dochodzi do powiększenia majątku pracownika, co jest podstawowym kryterium uznania danego świadczenia za przychód.

W odpowiedzi na interpelację zaznaczono, że za przychód pracownika mogą być uznane wyłącznie te świadczenia, które łącznie spełniają poniższe warunki:

zostać spełnione za zgodą pracownika (a więc skorzystał z nich dobrowolnie),
miały miejsce w jego interesie (a nie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci zwiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
uzyskana z nich korzyść jest konkretna i przypisana do danego pracownika (nie jest dostępna ogólnie dla wszystkich).

Tymczasem otrzymany zwrot kosztów w związku z przejazdem taksówką nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o PIT, ponieważ nie spełnia drugiej przesłanki, tj. nie powiększa aktywów pracownika.

Nie będzie zmiany przepisów?

Przepisy dotyczące nieodpłatnych świadczeń, które obowiązują od ponad 20 lat, nie nadążają za zmieniającą się rzeczywistością gospodarczą, a wyrok NSA jest dowodem na to, że w tym obszarze cały czas pojawiają się niejasności i wątpliwości interpretacyjne.

Choć zmiana przepisów w tym zakresie mogłaby pomóc uniknąć przyszłych sporów podatkowych i wprowadzić większą pewność prawną dla pracodawców, jak i pracowników, to – jak wskazano w odpowiedzi na interpelację poselską – Ministerstwo Finansów nie planuje nowelizacji ani wydania ogólnych wytycznych w tej sprawie.

Autor: Piotr Rejowski