Jakie preferencje podatkowe dla uchodźców z Ukrainy?
Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawiera szereg form wsparcia nie tylko polskich przedsiębiorców decydujących się na pomoc, ale również bezpośrednio obywateli Ukrainy, którzy uciekają przed wojną. Wśród rozwiązań dotyczących obywateli Ukrainy znalazły się również dodatkowe preferencje podatkowe, choć jest ich mniej, niż zakładał projekt specustawy.
Pomoc humanitarna bez podatku
Zwolniona od podatku zostanie pomoc humanitarna. Do ustawy o PIT zostanie dodany przepis, na podstawie którego zwolniona od podatku zostanie pomoc humanitarna otrzymana w okresie od 24 lutego 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. przez obywateli Ukrainy, którzy przybyli z Ukrainy na terytorium Polski w wyniku działań wojennych na Ukrainie.
Co należy rozumieć przez pomoc humanitarną? W uzasadnieniu projektu zwrócono uwagę, że jednoznaczna odpowiedź na to pytanie jest niemożliwa – z uwagi na różnorodność pomocy, której mogą potrzebować uchodźcy. Wymieniono jednak przykładowy katalog czynności, który niejako ma nakreślić, kiedy mamy do czynienia z pomocą humanitarną. To m.in. zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, tj. udostępnienie lokalu mieszkalnego, zapewnienie żywności. Pomocą taką może być w konkretnym przypadku również sfinansowanie leczenia, opłacenie nauki czy kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych.. Ustawodawca nie przewidział limitu zwolnionego do opodatkowania świadczenia.
Darowizny jednak opodatkowane
Zgodnie z ustawą o podatku od spadku i darowizn, osoba należąca do III grupy podatkowej (do takiej grupy należą właśnie uchodźcy wojenni z Ukrainy, którzy otrzymują darowizny od osób trzecich) otrzymująca darowiznę od jednej osoby lub organizacji przekraczającą w ciągu 5 lat wartość 4 902 zł zobowiązana jest do zapłaty podatku.
Zwolniona z podatku zostanie pomoc humanitarna otrzymana przez obywateli Ukrainy. Chodzi m.in. o zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych, tj. udostępnienie lokalu mieszkalnego, zapewnienie żywności. Pomocą taką może być w konkretnym przypadku również sfinansowanie leczenia, opłacenie nauki czy kursów pozwalających na zmianę kwalifikacji zawodowych. Konkretna definicja pomocy humanitarnej jest jednak niemożliwa – z uwagi na różnorodność pomocy, której mogą potrzebować uchodźcy.
Projekt ustawy zakładał, że darowizny otrzymane przez osoby fizyczne będące obywatelami Ukrainy, które przybyły do Polski z Ukrainy, na skutek toczących się na tym terytorium działań wojennych będą zwolnione od podatku. Co ważne, projekt specustawy zakładał brak górnego limitu, powyżej którego darowizna zostanie opodatkowana, dlatego nawet otrzymane w ramach wsparcia darowizny o dużej wartości miały pozostać zwolnione od podatku od spadku i darowizn.
W przegłosowanej ustawie przepis ten ostatecznie został wykreślony. W konsekwencji oznacza to, że uchodźca wojenny z Ukrainy, który otrzyma darowiznę od jednej osoby lub organizacji przekraczającą 4 902 zł w ciągu 5 lat będzie zobowiązany do zapłaty podatku.
Możliwe dalsze wsparcie?
Preferencje podatkowe dla uchodźców wojennych wprowadzone w ramach specustawy należy oczywiście ocenić pozytywnie. Niemniej, warto zwrócić uwagę na możliwość dalszego rozszerzenia preferencji podatkowych w stosunku do obywateli Ukrainy. Takim przykładem jest np. obowiązująca od początku 2022 r. ulga za powrót. Aktualnie mogą z niej bowiem korzystać obywatele Meksyku (oficjalnie Meksykańskich Stanów Zjednoczonych), Nowej Zelandii, Republiki Korei. Ulga nie jest natomiast dostępna m.in. właśnie dla obywateli Ukrainy, których jeszcze przed wojną było w Polsce ponad milion.
Autor: Michał Półtorak