Korzystanie ze stawki ryczałtu 8,5% w branży IT z problemami
Ostatnie lata dla wielu specjalistów z branży IT przynosiły korzystne dla nich rozstrzygnięcia skarbówki w zakresie możliwości stosowania opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 8,5%. W ostatnich miesiącach zaobserwować można jednak wyraźne odwrócenie tej tendencji, zarówno w wydawanych interpretacjach indywidualnych, jak i wyrokach sądów – i to mimo braku zmian przepisów. Z czego to wynika i jaka jest argumentacja organów?
Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym przewiduje kilka różnych stawek opodatkowania, w zależności od rodzaju świadczonych usług. W tym celu przepisy posługują się opisowym określeniem usług, ale także odwołują się do kodów PKWiU. To na podatniku spoczywa jednak obowiązek prawidłowego przyporządkowania świadczonych usług do stawki ryczałtu.
Co oznacza „związany z”?
Użycie przez ustawodawcę nieostrych, niezdefiniowanych w przepisach określeń bardzo często powoduje rozbieżność w ich interpretacji przez podatników i organy skarbowe. Nie inaczej jest w tym przypadku. Ustawodawca przewidział, że „usługi związane z oprogramowaniem” powinny być opodatkowane stawką ryczałtu 12%, ale katalog takich usług nie jest określony. Brak możliwości przyporządkowania danej usługi do konkretnej, wymienionej w ustawie stawki ryczałtu, powoduje, że część podatników stosowało stawkę ogólną dla przychodów z działalności usługowej w wysokości 8,5%.
Nowa linia argumentacyjna Dyrektora KIS zakłada jednak dążenie do szerokiego stosowania art. 12 ust. 1 pkt 2b) ustawy o ryczałcie, który określa usługi, których świadczenie wiąże się ze stawką ryczałtu w wysokości 12%. Organ wskazuje, że przepis ten „nie odwołuje się ani do bezpośredniego, ani też pośredniego związku z oprogramowaniem. W tej regulacji nie ma też mowy o usługach związanych z programowaniem (tworzeniem kodów źródłowych programów komputerowych/gier komputerowych), a związanych z oprogramowaniem. Zgodnie bowiem z wykładnią literalną słowo «związany z» oznacza «dotyczy czegoś, mający związek z czymś lub kimś». Tym samym usługi związane z oprogramowaniem to usługi, które dotyczą oprogramowania”.
O ile nie budzi wątpliwości, że programista tworzący (modyfikujący) kod źródłowy danego oprogramowania świadczy usługi związane z oprogramowaniem, to w branży IT są też specjaliści, którzy nie są bezpośrednio zaangażowani w tworzenie lub edycję kodu, tacy jak testerzy, projektanci architektury informatycznej, project managerowie, analitycy itp.
Jednak przykładowo w interpretacji z 16 maja 2023 r. (sygn. 0112-KDSL1-1.4011.124.2023.2.JB) Dyrektor KIS wskazał, że usługi projektowania i wdrażania systemów informatycznych w infrastrukturze chmurowej są związane z oprogramowaniem, a tym samym nieprawidłowe jest stanowisko podatnika, jakoby mógł on stosować stawkę 8,5%, ponieważ powinny być opodatkowane stawką w wysokości 12%.
Bardzo popularne jest również korzystanie z niskich stawek ryczałtu przez analityków biznesowych, którzy pracują przy projektach IT. W zakresie tego zawodu również zaobserwować można zmianę w podejściu organów podatkowych.
Świadczy o tym interpretacja z 11 maja 2023 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.251.2023.2.MW), która dotyczy osoby świadczącej usługi jako analityk biznesowy w branży IT, odpowiedzialnej m.in. za analizę trendów w obszarze technologii na rynku, opracowywanie uniwersalnych rozwiązań projektowych i specyfikacji wymagań funkcjonalnych dla systemów IT, uczestnictwo w spotkaniach projektowych z zespołem programistów i testerów oraz kooperację z firmą zewnętrzną w zakresie wdrażanego oprogramowania. We wniosku twierdziła, że świadczone usługi nie są związane z oprogramowaniem, a tym samym można opodatkować je ryczałtem w wysokości 8,5%. Dyrektor KIS nie zgodził się z podatnikiem, wskazując, że właściwa stawka podatku to 12%.
Jaką moc ochronną dla podatników będą miały pozytywne interpretacje, skoro, jak się okazuje, fiskus uważa, że nawet dla usług mających odległy związek z oprogramowaniem właściwą stawką podatku powinno być 12%, a nie 8,5%, jak wcześniej potwierdzano w interpretacjach?
Kolejnym przykładem mogą być usługi świadczone przez project managerów, którzy m.in. zarządzają zespołami programistów, koordynują ich prace, wyznaczają zadania, zbierają wymagania dotyczące projektu i nadzorują wdrażanie opracowanych rozwiązań. Argumentacja, że usługi takich osób nie polegają wprost na programowaniu, nie znajdują uznania u Dyrektora KIS, który przykładowo w interpretacji z 3 lutego 2023 r. (sygn. 0114-KDIP3-1.4011.1048.2022.2.MS2) również – jako właściwą stawkę ryczałtu – wskazał tę w wysokości 12%.
Sądy po stronie fiskusa
Podatnicy niezadowoleni z indywidualnych rozstrzygnięć skarżą wydane interpretacje do sądów. Jednak najczęściej przedstawiana przez nich argumentacja nie znajduje uznania i sądy dość powszechnie przychylają się do uzasadnień przedstawionych przez organy podatkowe.
Przykładowo, WSA w Gdańsku w wyroku z 23 sierpnia 2023 r. (sygn. I SA/Gd 278/23) wypowiedział się w sprawie podatnika, którego działalność polega na projektowaniu interfejsów użytkownika dla stron internetowych oraz aplikacji na urządzenia mobilne. Jego zadania polegają na zebraniu wymogów, opracowaniu projektu graficznego interfejsu wraz z opisem funkcjonalności poszczególnych elementów i przekazania go do realizacji dla programistów.
Sąd zgodził się z Dyrektorem KIS, że usługi te są w istocie związane z oprogramowaniem. Argumentacja podatnika, iż jego czynności nie polegają na programowaniu, nie znalazła uznania.
Podobną wykładnię zaprezentował np. WSA w Poznaniu w orzeczeniu z 22 czerwca 2023 r. (sygn. I SA/Po 215/23).
Co z mocą ochronną interpretacji?
Opodatkowanie ryczałtem zyskało na popularności po wejściu w życie tzw. Polskiego Ładu. W tamtym okresie pojawiały się liczne wnioski o interpretacje dotyczące stawki ryczałtu, która znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy stan faktyczny określany przez podatników zakładał, że świadczone przez nich usługi nie są związane z oprogramowaniem.
Należy pamiętać, iż organ wydający interpretację jest co do zasady związany treścią przedstawionego stanu faktycznego (lub zdarzenia przyszłego) i jeżeli podatnik wskazywał, że jego usługi nie są związane z oprogramowaniem, organ nie był zobowiązany do weryfikacji prawdziwości tego twierdzenia. To prawdopodobnie między innymi z tego względu w latach 2021-2022 pojawiło się wiele pozytywnych interpretacji, potwierdzających możliwość stosowania niższych stawek ryczałtu (8,5%) również w analogicznym zakresie usług, jak w opisanych w niniejszym artykule przykładach.
Powstaje zatem pytanie, jaką moc ochronną dla podatników będą miały pozytywne interpretacje, skoro, jak się okazuje, fiskus uważa, że nawet dla usług mających odległy związek z oprogramowaniem właściwą stawką podatku powinno być 12%, a nie 8,5%, jak wcześniej potwierdzano w interpretacjach.
W tym kontekście widać, jak dużą wagę należy przykładać do prawidłowego, zgodnego z rzeczywistością, formułowania wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej.
Niepewność i ryzyko rośnie
Branża IT jest jedną z tych, które rozwijają się i zmieniają bardzo dynamicznie, za czym przepisy nie zawsze nadążają. Niepewność podatników w zakresie stosowania prawidłowej stawki ryczałtu w związku z tym będzie rosnąć. Ryzyko z tym związane będzie tym większe, im więcej będzie sytuacji, w których organy podatkowe w krótkich odstępach czasu wydają sprzeczne ze sobą interpretacje.
Pozostaje liczyć na to, że niestabilność w podejściu organów podatkowych nie będzie skutkowała pociąganiem podatników do odpowiedzialności skarbowej.
Autor: Patryk Chmiel