Od 2025 r. korzystne zmiany w dyrektywach unijnych dotyczących VAT

W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy oferujący tego rodzaju usługi na rynku konsumenckim mogą być zobowiązani do dostosowania swoich systemów księgowych i procedur rozliczeniowych, aby spełnić wymogi związane z ustaleniem miejsca świadczenia usług. W ich przypadku zdecydowanie zasadna będzie więc weryfikacja charakteru oferowanych kursów i szkoleń oraz ich klasyfikacji na gruncie VAT. Inaczej będzie – jak wspomniano – w przypadku szkoleń realizowanych w formule B2B, ponieważ implementacja unijnej dyrektywy nie spowoduje rewolucji, z uwagi na to, że identyczne zasady wynikają już zarówno z przepisów, jak i praktyki orzeczniczej.

Specjalny system VAT dla MŚP

Struktura systemu i zakres zwolnień

Za sprawą Dyrektywy 2020/285, która modyfikuje artykuły 280-292, wprowadzony zostanie specjalny system VAT dla MŚP, mający na celu uproszczenie procedur podatkowych oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Zgodnie z art. 284 znowelizowanej Dyrektywy VAT, państwa członkowskie mogą zwolnić MŚP z obowiązku naliczania VAT „od dostawy towarów i świadczenia usług dokonanych na ich terytorium przez podatników mających siedzibę na ich terytorium”. W przypadku zastosowania tego zwolnienia na poziomie krajowym, państwa członkowskie są zobowiązane do rozciągnięcia go także na MŚP z innych krajów UE, pod warunkiem spełnienia przez te podmioty pewnych wymogów (określonych poniżej). Co do zasady natomiast, przedsiębiorstwa objęte tym systemem nie będą miały możliwości odliczenia podatku naliczonego VAT przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do działalności zwolnionej z VAT.

Przewidziane są dwa poziomy działania systemu.

1. Poziom krajowy. Umożliwia państwom członkowskim zwolnienie MŚP z obowiązku naliczania VAT w przypadku sprzedaży krajowej, pod warunkiem, że roczny obrót przedsiębiorstwa nie przekracza progu 85 000 euro (w gestii poszczególnych państw członkowskich pozostaje prawo do określenia niższych progów dla wybranych sektorów działalności, z którego to prawa korzysta m.in. Polska).

2. Poziom unijny. Ma zastosowanie dla przedsiębiorstw operujących w więcej niż jednym kraju członkowskim UE, których roczny obrót nie przekracza 100 000 euro w skali całej Unii. W sytuacji, gdy obrót unijny przedsiębiorstwa przekracza tę wartość, możliwość korzystania ze zwolnienia z VAT będzie ograniczona wyłącznie do kraju siedziby.

Kryteria kwalifikacji do systemu

Jak wspomniano wcześniej, aby móc skorzystać z nowego specjalnego systemu VAT dla MŚP, podatnik musi spełniać następujące warunki:

• jego miejsce siedziby musi znajdować się w jednym z państw członkowskich UE,
• roczny obrót unijny przedsiębiorstwa nie może przekroczyć 100 000 euro, a krajowy obrót musi mieścić się w limicie obowiązującym w danym kraju członkowskim.

Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność wyłącznie na rynku krajowym, może złożyć deklarację VAT raz do roku, a sama procedura rejestracyjna powinna zostać zakończona w ciągu maksymalnie 15 dni roboczych. W przypadku działalności transgranicznej zgłoszenie musi być rozpatrzone przez administrację podatkową w ciągu 35 dni roboczych.

Ułatwienia dla działalności transgranicznej

Specjalny system VAT dla MŚP wprowadza również uproszczenia dla przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną. Podatnik może uzyskać tzw. „EX” – numer rejestracyjny w swoim państwie członkowskim, który obowiązuje w całej UE. Dzięki temu wystarczy jedno zgłoszenie do administracji podatkowej w kraju siedziby, co znacznie ułatwia prowadzenie działalności na rynku unijnym.

Przykładowe scenariusze działania systemu

Nowe przepisy przewidują kilka możliwych scenariuszy stosowania systemu przez MŚP.

• Tylko system krajowy: MŚP korzysta z systemu wyłącznie w kraju siedziby, bez korzystania ze zwolnień VAT w innych państwach UE.
• Tylko system transgraniczny: przedsiębiorstwo korzysta z systemu w innych krajach członkowskich, stosując ogólne zasady VAT w kraju siedziby.
• System łączony: MŚP może korzystać z systemu zarówno w kraju siedziby, jak i w innych państwach członkowskich, jeśli spełnia wymagania dla obu poziomów.

Ograniczenia stosowania i zgodność z innymi systemami VAT

System dla MŚP jest zgodny z procedurą OSS (One Stop Shop), co oznacza, że przedsiębiorstwa korzystające z nowego systemu mogą równocześnie korzystać z procedury OSS dla rozliczania VAT od sprzedaży towarów i usług na rynku unijnym. System MŚP nie jest jednak zgodny z systemem IOSS (Import One Stop Shop), który obejmuje towary importowane spoza UE.

Korzyści i wyzwania dla MŚP

Nowy system VAT dla MŚP upraszcza obowiązki administracyjne i zmniejsza koszty związane z przestrzeganiem przepisów podatkowych, co może być szczególnie korzystne dla przedsiębiorców działających transgranicznie. Dzięki możliwości składania jednej deklaracji rocznej i uproszczonemu procesowi rejestracji, przedsiębiorstwa mogą uniknąć złożonych procedur związanych z rejestracją VAT w wielu państwach.

Nowe regulacje wiążą się jednak również z wyzwaniami. W przypadku MŚP korzystających ze zwolnienia z VAT ważne będzie m.in. ścisłe monitorowanie poziomu obrotów, aby nie przekroczyć limitów krajowych i unijnych, co mogłoby skutkować utratą zwolnienia.