Sejm znowelizował ustawę o elektromobilności i paliwach alternatywnych
Większa liczba stref czystego transportu, umożliwienie skorzystania z dofinansowania wybierającym samochód finansowany leasingiem, a także łatwiejsza instalacja ładowarek w blokach – to sposoby Ministerstwa Klimatu i Środowiska na zwiększenie liczby aut elektrycznych na naszych drogach.
Podczas ostatniego posiedzenia, 29 października 2021 r., Sejm przegłosował ustawę o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Z uwagi na dynamiczny rozwój elektromobilności niektóre przepisy obecnie obowiązującej ustawy, która została uchwalona na początku 2018 r., stały się przestarzałe i nie odnoszą się do aktualnych problemów powstałych wraz z rozwojem tej dziedziny. W rezultacie rządzący zdecydowali się na nowelizację obecnych regulacji. Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu projektu, ma ona na celu m.in. wyjście naprzeciw oczekiwaniom społecznym oraz dostosowanie się do coraz szybszego rozwoju branży motoryzacyjnej. Nowy kształt ustawy ma służyć lepszemu wsparciu rozwoju elektromobilności oraz infrastruktury paliw alternatywnych, a tym samym zachęcić konsumentów do zakupu pojazdów napędzanych tymi paliwami. Trzecim celem, który przyświecał ustawodawcy jest natomiast chęć dostosowania obowiązujących przepisów do założeń zawartych w ogłoszonej przez Ministra Klimatu i Środowiska tzw. „Dziesiątki dla elektromobilności”.
Kolejną przyczyną nowelizacji jest konieczność implementacji przepisów unijnych do polskiego porządku prawnego. Wraz z przepisami nowelizacji do polskiego prawa „przetransportowane” zostaną trzy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) o sygnaturach: 2019/1161, 2019/944, i 2018/844.
Ułatwienia dla mieszkańców bloków
Jednym ze sztandarowych rozwiązań, które przewiduje nowelizacja, jest uregulowanie procedur dotyczących instalacji punktów poboru energii w budynkach wielorodzinnych, ponieważ – jak wskazuje dotychczasowa praktyka – obecne przepisy nie zapewniają wystarczających ułatwień dla mieszkańców bloków w zakresie instalacji ładowarek w miejscu ich zamieszkania. Zgodnie z nowym art. 12b ust. 1, który został dodany do ustawy, w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, w których liczba samodzielnych lokali mieszkalnych jest większa niż trzy, punkt ładowania będzie mógł być zainstalowany i eksploatowany po uzyskaniu zgody zarządu wspólnoty, spółdzielni lub osoby sprawującej zarząd nad daną nieruchomością. O taką zgodę będzie mogła wnioskować osoba posiadająca tytuł prawny do lokalu w danym budynku i stanowisko postojowe przeznaczone do jej wyłącznego użytku. W ten sposób Ministerstwo chce zachęcić do zakupu pojazdów elektrycznych m.in. mieszkańców bloków.
Najczęściej wybieraną przez przedsiębiorców formą finansowania samochodów – w tym elektrycznych – jest leasing. Dotychczasowe programy wspierające rozwój elektromobilności poprzez dofinansowanie nabycia samochodów zeroemisyjnych, np. „Mój elelektryk” umożliwiały uzyskanie wsparcia jedynie przy zakupie samochodu elektrycznego poprzez gotówkę lub kredyt, niejako dyskryminując leasing czy najem, co powodowało, że są one niedostosowane do obecnych potrzeb rynkowych i w sposób niewystarczający realizują cele związane z ochroną środowiska.
Mniejsze gminy ze strefami czystego transportu
Doprecyzowany został również przepis dotyczący tworzenia stref czystego transportu, które mogą być organizowane w celu ograniczenia negatywnego oddziaływania emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu na zdrowie ludzi i środowisko. Obecnie strefa czystego transportu może zostać utworzona wyłącznie w gminie liczącej powyżej 100 tys. mieszkańców. Nowelizacja przewiduje odejście od limitu mieszkańców, co ma skutkować większą liczbą obszarów, w których powstaną takie strefy. Gminy otrzymają również możliwość wprowadzania własnych (podmiotowych i przedmiotowych) wyłączeń w ograniczeniu ruchu. Pozostawienie większej swobody decyzyjnej organom gminy wynika z przekonania ustawodawcy, że to właśnie władze lokalne najlepiej znają potrzeby danej gminy.
Koniec z dyskryminacją leasignu
Wraz z nowelizacją ustawy o elektromobilności postanowiono doprecyzować również przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska. Jaki jest tego powód? Najczęściej wybieraną przez przedsiębiorców formą finansowania samochodów – w tym elektrycznych – jest leasing. Dotychczasowe programy wspierające rozwój elektromobilności poprzez dofinansowanie nabycia samochodów zeroemisyjnych, np. „Mój elelektryk” umożliwiały uzyskanie wsparcia jedynie przy zakupie samochodu elektrycznego poprzez gotówkę lub kredyt, niejako dyskryminując leasing czy najem, co powodowało, że są one niedostosowane do obecnych potrzeb rynkowych i w sposób niewystarczający realizują cele związane z ochroną środowiska. Zawarte w ustawie regulacje pozwolą Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOSiGW) na udzielenie wsparcia finansowego także w tych sytuacjach, gdy przedsiębiorca nie dokonuje zakupu pojazdu, a korzysta z najmu długoterminowego lub leasingu. W ocenie rządzących ta zmiana przyczyni się do wzrostu liczby pojazdów zasilanych paliwami alternatywnymi, które będą poruszać się po naszych drogach.
Teraz Senat
Biorąc pod uwagę wyższą wagę samochodów elektrycznych w porównaniu z ich spalinowymi odpowiednikami (wynikającą z dużej masy instalowanych baterii) i chęć popularyzacji tej grupy pojazdów, nowelizacja zakłada również, że osoby posiadające prawo jazdy kat. B będą mogły prowadzić elektryczne auta dostawcze o dopuszczalnej masie całkowitej do 4 250 kg – zamiast 3 500 kg, jak w przypadku aut z jednostkami konwencjonalnymi.
Większość przepisów ustawy ma wejść w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. W Sejmie za jej przyjęciem głosowało 426 posłów. Z uwagi na to uchwalenie jej przez Senat, który wkrótce zajmie się ustawą, wydaje się formalnością. Biorąc pod uwagę kalendarz posiedzeń parlamentu, można spodziewać się, że znowelizowana ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych zacznie obowiązywać jeszcze pod koniec tego roku.
Autor: Michał Półtorak