Ulga na zakup kasy wirtualnej. Czy można zastosować ją w praktyce?

Takie podejście resortu finansów – a w ślad za nim także organów podatkowych – powoduje, że w praktyce stosowanie ulgi w kontekście tej technologii nie jest tak oczywiste. W interpretacji indywidualnej z 7.12.2022 r. (nr 0112-KDIL3.4012.426.2022.2.MS) Dyrektor KIS uznał bowiem, że podatnik prowadzący samoobsługową myjnię samochodową (oraz samoobsługowy odkurzacz), nie może skorzystać z ulgi na zakup wirtualnych kas rejestrujących (łącznie 6 – na poszczególne stanowiska), ponieważ korzysta on z nich na podstawie licencji (umowy licencyjnej). W ocenie organu, w tym przypadku nie został spełniony warunek nabycia kasy, który w przypadku kas wirtualnych oznacza „przeniesienie autorskich praw majątkowych do kasy (oprogramowania)”. W tym przypadku, klient (w omawianej sytuacji – przedsiębiorca prowadzący myjnię) ponosi wyłącznie opłaty licencyjne za prawo korzystania z kasy wirtualnej przez okres opisany warunkami licencji (za prawo korzystania z kopii programu komputerowego), podczas gdy autorskie prawa majątkowe cały czas przysługują innej osobie – inaczej niż wymaga tego konstrukcja ulgi. Dyrektor KIS podkreślił, że art. 111 ust. 4 ustawy o VAT w sposób jednoznaczny wiąże prawo do ulgi z konkretnym sposobem nabycia własności kasy tj. ich zakupem, a tym samym nie ulega wątpliwości, że prawo do preferencji nie dotyczy kas, które są używane przez podatnika na podstawie umów najmu, dzierżawy lub leasingu. Możliwość skorzystania z ulgi na zakup kasy rejestrującej, określonej w art. 111 ust. 4 ustawy, w przypadku kasy mającej postać oprogramowania (kasy wirtualnej) przysługuje tylko w przypadku nabycia oprogramowania.

Martwy przepis?

Stanowisko Dyrektora KIS wyrażone w grudniowej interpretacji potwierdza wcześniejsze obawy, że przepis umożliwiający stosowanie ulgi na zakup kasy – w przypadku tzw. kas wirtualnych – może być w praktyce rozwiązaniem martwym. Wykładnia zaprezentowana przez organ – chociaż jest zgodna z literalnym brzmieniem przepisu – nie uwzględnia bowiem specyfiki korzystania z tego rodzaju technologii. Skoro bowiem kasa wirtualna jest oprogramowaniem (a nie urządzeniem, na którym jest ono zainstalowane), to wymogi dotyczące stosowania ulgi powinny uwzględniać realia rynku. Tymczasem trudno oczekiwać od producentów takiego oprogramowania przenoszenia autorskich praw majątkowych na nabywcę.

Możliwość skorzystania z ulgi przez przedsiębiorców decydujących się na technologię wirtualną znacząco różni się od sytuacji, w której wybór pada na kasę on-line. W tym drugim przypadku chodzi bowiem o urządzenie zapewniające ciągłą i automatyczną komunikację z Centralnym Repozytorium. Podatnik może zatem dobrowolnie wybrać formę, w jakiej będzie z niego korzystał, tzn. zawrzeć umowę dzierżawy (leasingu) takiego urządzenia (co pozbawia go możliwości skorzystania z ulgi) albo nabyć prawo własności takiego urządzenia (i – przy spełnieniu pozostałych warunków – skorzystać z ulgi na zakup kasy). W przypadku kas wirtualnych (mających postać oprogramowania) podatnik często nie ma takiego wyboru, ponieważ ich producenci oferują klientom przede wszystkim abonament.

Ulga ograniczy się do wyjątków?

Fiskus wydał jednak również interpretacje, które potwierdzają możliwość skorzystania z omawianej preferencji podatkowej także w przypadku tzw. kas wirtualnych. Mowa m.in. o interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 15.06.2022 r. (nr 0114-KDIP1-3.4012.136.2022.2.KP). Z opisu stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę, prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie produkcji myjni automatycznych, wynikało jednak, że zawarł list intencyjny z producentem kas rejestrujących, który przewiduje m.in. prawo do swobodnego rozporządzania zarówno nabytymi egzemplarzami kasy wirtualnej, jak i urządzeniami, na których zostały one zainstalowane, a także nabycie praw majątkowych do każdej zakupionej kasy wirtualnej zainstalowanej na urządzeniu.

Sytuację opisaną w powyższej interpretacji należy jednak traktować na zasadzie wyjątku. Trudno bowiem zakładać, że powszechną praktyką stanie się przenoszenie autorskich praw majątkowych do takiego oprogramowania. Z pewnością każdy z przedsiębiorców, który będzie zainteresowany kasą wirtualną, przed wyborem dostawcy tej technologii, powinien przeanalizować umowę i zweryfikować, czy producent zawarł w niej zapis potwierdzający przeniesienie praw majątkowych do korzystania z oprogramowania. W praktyce, na gruncie obecnie obowiązujących przepisów i praktyki organów podatkowych należy jednak spodziewać się, że zastosowanie ulgi na zakup kasy będzie w praktyce możliwe głównie w przypadku kasy on-line, o ile podatnik zdecyduje się na zakup takiego urządzenia, a nie jego dzierżawę bądź leasing.