Umowa leasingu, której przedmiotem jest przedsiębiorstwo? Fiskus na „tak”
Przepisy przewidują możliwość zawarcia umowy leasingu dotyczącą wartości niematerialnych i prawnych. Rzadko jednak przedmiotem umowy jest przedsiębiorstwo mające pełną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Obowiązujące regulacje dopuszczają jednak taką możliwość – o czym świadczy wydana niedawno interpretacja Dyrektora KIS. Należy ją jednak traktować raczej w kategoriach ciekawostki, a leasing finansowy przedsiębiorstwa pozostanie rozwiązaniem stosowanym przy przekształceniach formy prowadzenia działalności.
Wyniki branży leasingowej za pierwsze półrocze 2022 r., ogłoszone 27 lipca 2022 r. przez Związek Polskiego Leasingu, potwierdzają niesłabnące zainteresowanie przedsiębiorców tą formą finansowania ich działalności. Zdecydowana większość zawieranych umów dotyczy podlegających amortyzacji środków trwałych, takich jak samochody, ciągniki, naczepy, maszyny czy też inne urządzenia przemysłowe. Obowiązujące przepisy prawa podatkowego przewidują jednak również możliwość zawierania umów leasingu, których przedmiotami są wartości niematerialne i prawne. Leasing praw autorskich w postaci licencji do oprogramowania czy też leasing znaku towarowego nie budzą co do zasady kontrowersji (oczywiście pod warunkiem spełnienia wymogów formalnoprawnych co do prawidłowego określenia przedmiotu i prawnej możliwości przenoszenia tych praw) i niektóre z firm leasingowych są gotowe na udzielanie finansowania w tym zakresie.
Leasing praw autorskich (oprogramowania) czy też znaku towarowego nie są oczywiście jedynymi kategoriami umów leasingu, których przedmiotem są wartości niematerialne i prawne. Raczej w formie ciekawostki, niż jako wskazanie propozycji kolejnego produktu leasingowego, warto odnieść się do jednej z najnowszych interpretacji Dyrektora KIS, która dotyczy możliwości zawarcia umowy leasingu finansowego, której przedmiotem jest wartość niematerialna i prawna w postaci przedsiębiorstwa osoby fizycznej.
Z wnioskiem o interpretację wystąpił podatnik (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą), planujący zawrzeć ze spółką komandytową umowę leasingu, której przedmiotem miało być prowadzone przez niego przedsiębiorstwo, obejmujące całość składników materialnych i niematerialnych (w tym praw) skoncentrowanych na prowadzeniu działalności gospodarczej (szczegółowo wymienionych we wniosku), w takim zakresie, że przedmiot umowy będzie od razu posiadał pełną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy i prowadzenia działalności gospodarczej, tak jak miało to miejsce w ramach przedsiębiorstwa wnioskodawcy. Sama umowa leasingu będzie zawarta na czas oznaczony i będzie uwzględniać zastrzeżenie, zgodnie z którym odpisów amortyzacyjnych będzie dokonywać korzystający, a suma ustalonych w umowie opłat będzie odpowiadać co najmniej wartości początkowej przedsiębiorstwa (we wniosku wskazano metodę jej ustalenia).
Organ nie miał wątpliwości co do tego, że przedsiębiorstwo – jako wartość niematerialna i prawna – może być przedmiotem umowy leasingu finansowego. Stanowisko fiskusa nie oznacza jednak, że należy spodziewać się nagłego wzrostu zainteresowania finansowaniem tej kategorii przedmiotów przez firmy leasingowe, ponieważ leasing finansowy przedsiębiorstwa to rozwiązanie stosowane raczej przy przekształceniach formy prowadzenia działalności gospodarczej.
W jego ocenie wartość początkową przedsiębiorstwa stanowi dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład, przyjętego do odpłatnego korzystania przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, odpowiednio z dnia przyjęcia do odpłatnego korzystania (art. 16g ust. 2 ustawy o CIT oraz odpowiednio 22g ust. 2 ustawy o PIT). Zgodnie ze wskazanym przepisem amortyzacji podlega, niezależnie od przewidywanego okresu używania, wartość firmy (tzw. „goodwill”), jeżeli powstała ona w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze przyjęcia do odpłatnego korzystania. Podatnik zadał pytanie, czy opisany przez niego przedmiot umowy, będzie stanowić przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów prawa, a także, czy sama umowa spełniająca opisane powyżej warunki (również w zakresie ustalenia wartości początkowej przedsiębiorstwa) stanowić będzie podatkową umowę leasingu finansowego.
Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej wydanej 27 maja 2022 r. (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.260.2022.2.AA) podzielił stanowisko wnioskodawcy i jego argumentację, odstępując od wydania uzasadnienia. Organ nie miał wątpliwości co do tego, że przedsiębiorstwo – jako wartość niematerialna i prawna – może być przedmiotem umowy leasingu finansowego. Stanowisko fiskusa nie oznacza jednak, że należy spodziewać się nagłego wzrostu zainteresowania finansowaniem tej kategorii przedmiotów przez firmy leasingowe. Leasing finansowy przedsiębiorstwa to rozwiązanie stosowane raczej przy przekształceniach formy prowadzenia działalności gospodarczej niż jako sposób pozyskania zewnętrznego finansowania. Najtrudniejszą kwestią przy tego typu umowach wydaje się określenie ryzyka po stronie firmy leasingowej – tym bardziej, że przedsiębiorstwo przez cały czas będzie prowadzić korzystający. Inna sprawa, to kwestia windykacji przedmiotu umowy w przypadku jej wypowiedzenia z winy korzystającego. Wątpliwości jest oczywiście jeszcze więcej, stąd powyższą interpretację (jak i samą możliwość finansowania leasingiem finansowym przedsiębiorstwa) należy rozpatrywać raczej jako ciekawostkę.
