Współtworzenie programu komputerowego a ulga IP BOX

W procesie tworzenia oprogramowania często spotykaną sytuacją jest współpraca grupy programistów, z których każdy ma przydzielony katalog zadań i odpowiada za napisanie wyznaczonego fragmentu kodu programu komputerowego dla swojego zleceniodawcy. Programiści ci korzystają często z tzw. ulgi IP BOX, tj. preferencyjnego opodatkowania dochodu ze sprzedaży autorskich praw do programu komputerowego. Wątpliwości może jednak budzić to, czy programista tworzący fragment kodu oprogramowania spełnia kryterium do zastosowania ulgi, a więc czy faktycznie dokonuje on sprzedaży praw autorskich do programu komputerowego.

Ustawa o PIT reguluje stosowanie ulgi IP BOX w art. 30ca, wskazując, że w odniesieniu do osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (dalej: kwalifikowane IP) wysokość opodatkowania wynosi 5%. Za kwalifikowane IP uznawane jest m.in. autorskie prawo do programu komputerowego, podlegające ochronie na podstawie odrębnych przepisów krajowych lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, wytworzone, rozwinięte lub ulepszone w ramach działalności badawczo-rozwojowej.

Ochrona prawna programu komputerowego

W poszukiwaniu źródeł ochrony prawnej programu komputerowego należy w pierwszej kolejności odwołać się do ogólnej regulacji zawartej w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: ustawa o PAPP), która definiując w art. 1 ust. 1 pojęcie utworu, wskazuje, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Co istotne, do programów komputerowych stosuje się również zasadę wyrażoną w art. 1 ust. 3 ustawy o PAPP, która przewiduje, że chronione są także dzieła w postaci nieukończonej.

Ustawa o PAPP formułuje szczegółowe zasady ochrony programów komputerowych w art. 74. Stanowi on, że programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej, a ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia.

Tym samym pewne jest, iż program komputerowy podlega ochronie prawnoautorskiej na podstawie odrębnych przepisów krajowych. Od którego momentu jego powstawania możemy jednak stwierdzić, że mamy do czynienia z programem komputerowym?

Źródłem pierwotnych wątpliwości podatników był m.in. wyrok WSA w Poznaniu z 2 lutego 2022 roku (sygn. I SA/Po 500/21), w którym Sąd zgodził się z Dyrektorem KIS, że podatnik nie ma prawa do stosowania ulgi IP BOX w sytuacji, w której finalnie nie powstaje program komputerowy. Trzeba jednak zwrócić uwagę, iż w tej indywidualnej sprawie, podatnik we wniosku o wydanie interpretacji sam wskazał, iż wytwór jego pracy nie stanowi programu komputerowego, a program komputerowy powstawał dopiero po połączeniu wszystkich elementów stworzonych przez każdego specjalistę pracującego w zespole. W tak przedstawionym stanie faktycznym trudno było o odmienną interpretację, biorąc pod uwagę wspomniane na wstępie kryteria formalne skorzystania z ulgi.

Czym jest program komputerowy?

Ustawy podatkowe, podobnie jak ustawa o PAPP, w żaden sposób nie definiują pojęcia programu komputerowego. Nie mając ustalonej definicji legalnej, można odwołać się do objaśnień podatkowych Ministerstwa Finansów z 15 lipca 2019 r. w sprawie IP BOX, które w akapicie 80 wskazują, że program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu.