Zmiany w „podatku na wejściu” w estoński CIT
Estoński CIT w wersji obowiązującej do końca 2021 r. był ewidentnym falstartem. Przemawia za tym już choćby niewielkie zainteresowanie podatników tą formą opodatkowania. Ministerstwo Finansów w ramach Polskiego Ładu proponuje jednak reset i nowe otwarcie. Jednym z jego elementów będzie ograniczenie barier wejścia do systemu estońskiego.
Ryczałt od dochodów spółek po 1 stycznia 2022 r. będzie stanowił realną alternatywę dla „standardowego” sposobu rozliczania zobowiązań podatkowych w spółkach. Przede wszystkim Polski Ład znacząco upraszcza estoński CIT, likwidując znaczną część warunków koniecznych do wejścia i funkcjonowania w tym reżimie opodatkowania. Więcej na temat nowej odsłony systemu estońskiego w naszym poprzednim tekście „Estoński CIT w Polsce. Tym razem naprawdę warto go rozważyć”.
Zmiany nie ominęły też kwestii wejścia do systemu. Co prawda związany z tym podatek nadal może wystąpić, ale ustawodawca przewidział także możliwość jego wygaszenia lub rozłożenia w czasie.
Jak jest…
Do końca roku, chcąc przejść na estoński CIT, spółka zobowiązana jest zapłacić „podatek na wejściu”, na który składają się:
- różnice przejściowe, wynikające z odmiennego momentu ujmowania przychodów i kosztów dla celów podatkowych i rachunkowych (z wyłączeniem przychodów wymienionych w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT oraz tzw. NKUP–ów),
- dochód z przekształcenia – jeśli pierwszy rok podatkowy po przekształceniu jest jednocześnie pierwszym rokiem opodatkowania estońskim CIT – przy czym należy wskazać, że dochód z przekształcenia ustala się jako nadwyżkę wartości rynkowej składników majątku na dzień przekształcenia nad ich wartością podatkową.
Różnice przejściowe oraz dochód z przekształcenia podlegają uwzględnieniu w kalkulacji CIT i są opodatkowane stawką 19%. W przypadku ich znacznego wpływu na wysokość zobowiązania podatkowego, możliwa jest ratalna zapłata podatku – spółka ma na to 3 lata, licząc od końca ostatniego roku podatkowego opodatkowanego na zasadach ogólnych.
…i jak będzie
Wejście w system estoński w rzeczywistości podatkowej ukształtowanej przez Polski Ład będzie wyglądało inaczej. Spółka nie będzie już musiała uwzględniać w rachunku podatkowym ostatniego roku przed przejściem na estoński CIT różnić przejściowych i dochodu z przekształcenia. W zamian za to zobowiązana będzie wykazać je w deklaracji podatkowej. Nie oznacza to jednak automatycznie, że podatek będzie należny.
Ustawodawca, chcąc zachęcić podatników do długotrwałego przejścia na estoński CIT, przewiduje wygaszenie zobowiązania podatkowego z tytułu różnic przejściowych w całości, jeśli spółka pozostanie na ryczałcie przez co najmniej 4 lata. W przeciwnym razie, należny podatek trzeba będzie zapłacić z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Ustawodawca, chcąc zachęcić podatników do długotrwałego przejścia na estoński CIT, przewiduje wygaszenie zobowiązania podatkowego z tytułu różnic przejściowych w całości, jeśli spółka pozostanie na ryczałcie przez co najmniej 4 lata. W przeciwnym razie, należny podatek trzeba będzie zapłacić z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Zmieni się również sposób ustalania dochodu z przekształcenia. Od 2022 r. będzie on stanowił sumę nadwyżek wartości poszczególnych składników majątku (ustalonych dla wyniku finansowego netto) a ich wartością podatkową. Inaczej mówiąc, dochód z przekształcenia będą stanowić przeszacowane (dla celów rachunkowych) składniki majątku. W tym wypadku ustawodawca nie przewidział jednak – inaczej niż w przypadku różnic przejściowych – możliwości „ucieczki” od zapłaty podatku. Przedsiębiorca będzie miał jednak wybór: zapłaci go w całości od razu albo w częściach – w ciągu 2 lat, licząc od końca pierwszego roku podatkowego korzystającego z estońskiego CIT.
Ograniczenie barier wejścia wpisuje się w kontekst szerokiego przemodelowania systemu estońskiego w Polsce, mającego zachęcić podatników do wyboru tej formy opodatkowania. Na tle całego Polskiego Ładu zmiany w zakresie estońskiego CIT jawią się jako przykład wychodzenia naprzeciw oczekiwań przedsiębiorców, co należy ocenić pozytywnie.
Autor: Mateusz Wrzosek