Bliżej zmian dla współpracujących z platformami cyfrowymi. Dyrektywa opublikowana
Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych (dalej: „Dyrektywa”) została 1 grudnia 2024 r. opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE. W założeniu ma ona na celu poprawę warunków pracy osób świadczących usługi za pośrednictwem platform cyfrowych, takich jak Uber, Wolt czy Glovo.
Dyrektywa ma na celu poprawę warunków pracy osób świadczących usługi za pośrednictwem platform cyfrowych, takich jak Uber, Wolt czy Glovo.
Opiera się ona na 3 kluczowych założeniach:
1. domniemaniu stosunku pracy – kraje członkowskie mają wprowadzić przepisy, które będą pozwalać automatycznie uznawać osoby pracujące na platformach za pracowników, jeśli spełnione będą określone kryteria, więc platformy będą zobowiązane do przestrzegania przepisów prawa pracy;
2. transparentności algorytmów – platformy będą musiały ujawniać zasady funkcjonowania algorytmów oraz wyjaśniać ich wpływ na podejmowane decyzje dotyczące pracowników;
3. ochronie danych osobowych – wymagana będzie szczególna ochrony danych osobowych pracowników, zwłaszcza w zakresie decyzji opartych na automatycznym przetwarzaniu ich danych.
Dyrektywa a samozatrudnieni
Skutki Dyrektywy odczują samozatrudnieni. Celem jest ograniczenie możliwości samozatrudnienia w przypadku platform cyfrowych.
Dzięki implementacji Dyrektywy osoby świadczące usługi za pośrednictwem platform cyfrowych będą mogły uzyskać status pracownika, co zapewni im prawa pracownicze, takie jak płatne urlopy, ograniczenie maksymalnego czasu pracy czy wynagrodzenie minimalne. Z drugiej strony jednak, utracą oni dużą część elastyczności w organizacji pracy, która często była dla nich istotnym atutem.
Platformy cyfrowe będą musiały się zmierzyć z ryzykiem uznania ich za pracodawców, co wiąże się z bardziej rygorystyczną organizacją pracy, znacznym wzrostem kosztów zatrudnienia oraz zwiększeniem obciążeń fiskalnych, w tym z obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i podatku dochodowego od wynagrodzeń.
Dyrektywa a przedsiębiorcy
Implementacja Dyrektywy wywrze również istotny wpływ na działalność platform cyfrowych, które będą musiały się zmierzyć z ryzykiem uznania ich za pracodawców. Zmiana ta wiąże się z bardziej rygorystyczną organizacją pracy, znacznym wzrostem kosztów zatrudnienia oraz zwiększeniem obciążeń fiskalnych, w tym z obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i podatku dochodowego od wynagrodzeń.
Nieprawidłowe dostosowanie warunków pracy może skutkować wysokimi karami finansowymi, co dodatkowo obciąży działalność takich podmiotów i może wpłynąć na ich konkurencyjność.
Co z implementacją?
Należy pamiętać, że Dyrektywa wyznacza jedynie cele, które państwa członkowskie mają obowiązek wdrożyć do swoich porządków prawnych. Obecnie nie jest jeszcze jasne, jaki ostateczny kształt przyjmą proponowane zmiany.. Jednakże, biorąc pod uwagę ostatnie zmiany w prawie pracy, które zmierzają do ograniczenia zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych, można przypuszczać, że krajowe przepisy wdrażające Dyrektywę będą ukierunkowane na dalsze wzmacnianie praw pracowniczych i promowanie zatrudnienia w oparciu o umowy o pracę.
Państwa członkowskie mają 2 lata na implementację Dyrektywy, co oznacza, że przepisy krajowe powinny zostać wdrożone maksymalnie do 1 grudnia 2026 r.
Autor: Natalia Żyżylewska-Wyszyńska, radca prawny