Wydłużenie okresu tzw. małego ZUS plus

Nowelizując ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawodawca umożliwił stosowanie tzw. małego ZUS plus przez dodatkowe 12 miesięcy. Rozwiązanie obowiązujące od 1 sierpnia 2023 r. ma jednak charakter jednorazowy i mogą z niego skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy, którzy albo nadal stosują tę ulgę, albo osiągnęli ustawowy, 36-miesięczny limit korzystania z małego ZUS plus w tym roku. Dodatkowe 12 miesięcy nie przysługują zaś osobom, które prawo do ulgi utraciły w poprzednich latach.

Tzw. mały ZUS plus to ulga w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne przysługująca najmniejszym przedsiębiorcom, czyli tym, którzy w roku poprzedzającym chęć skorzystania z ulgi prowadzili pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej 60 dni, a ich roczny przychód nie przekroczył 120 000 zł. Reguluje to art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (u.s.u.s.)

W przypadku tzw. małego ZUS plus, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskanego w poprzednim roku kalendarzowym, przy czym nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego na dany rok kalendarzowy i nie być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku. W 2023 r. minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy korzystającego z tzw. małego ZUS plus wynosi 1 047 zł.

Kto nie może skorzystać?

Co istotne, zgodnie z art. 18c ust. 11 u.s.u.s., tzw. mały ZUS plus nie ma zastosowania w przypadku osób:

do których w poprzednim roku kalendarzowym miały zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i które korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT,
które spełniają warunki do skorzystania z preferencyjnej ulgi w opłacaniu składek ZUS, o której mowa w art. 18a u.s.u.s. (tzw. mały zus),
które w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą krócej niż 60 dni kalendarzowych,
które w poprzednim roku kalendarzowym prowadziły także pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 u.s.u.s. (dotyczy to np. twórców, artystów, wspólników spółki jawnej, komandytowej, partnerskiej),
które wykonują pozarolniczą działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej;
które korzystały z tzw. małego ZUS plus przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej.

Dodatkowy rok

Do 31 lipca 2023 r. z opisywanej ulgi można było korzystać przez okres 36 miesięcy. Od 1 sierpnia 2023 r. wydłużono możliwość preferencyjnego opłacania składek ZUS o kolejne 12 miesięcy.

Przedsiębiorcy, którzy w 2023 r. korzystali już z tzw. małego ZUS plus, zachowują prawo do ustalania podstawy wymiaru składek na dotychczasowych zasadach przez okres dodatkowych 12 miesięcy kalendarzowych. W tym celu nie muszą dokonywać żadnego zgłoszenia do ZUS, a ulga na kolejny rok będzie im przysługiwała automatycznie. Dokonanie zgłoszenia będzie niezbędne w przypadku osób, które w 2023 r. osiągnęły 36-miesięczny limit korzystania z tzw. małego ZUS plus i przed 1 sierpnia 2023 r. opłacały składki w pełnej wysokości.

W przypadku osób, które w 2023 r. osiągnęły 36-miesięczny limit korzystania z tzw. małego ZUS plus i przed 1 sierpnia 2023 r. opłacali składki w sposób inny niż na zasadach wynikających z art. 18c u.s.u.s., czyli już np. w pełnej wysokości (tj. w kwocie 1 316,54 zł bez ubezpieczenia chorobowego), również są uprawnieni do skorzystania z dodatkowych preferencyjnych składek ZUS przez okres kolejnych 12 miesięcy. W takiej sytuacji muszą jednak dokonać stosownego zgłoszenia do ZUS.

W tym celu takie osoby muszą wyrejestrować się na druku ZUS ZWUA z kodem tytułu ubezpieczenia zaczynającym się od 05 10, 05 12, a następnie zarejestrować się do ubezpieczeń społecznych na druku ZUS ZUA albo wyłącznie ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 90 albo 05 92. Termin na dokonanie zgłoszenia upływa najpóźniej 31 grudnia 2023 r., a ulga zacznie obowiązywać od 1 dnia następnego miesiąca.

Dzięki wydłużeniu możliwości korzystania z ulgi oszczędności składkowe przedsiębiorców na tzw. małym ZUS plus wyniosą około 680 zł w skali miesiąca (jeżeli składki są liczone od najniższej podstawy wymiaru wynoszącej 1047 zł, stanowiącej 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu 2023 r.).

Rozwiązanie jednorazowe

Możliwość skorzystania z ulgi mały ZUS plus wynika z nowego art. 112a u.s.u.s. Należy jednak zaznaczyć, że jest to rozwiązanie o charakterze jednorazowym, co w aktualnym stanie prawnym oznacza, że gdyby np. podatnik spełnił warunki do skorzystania z małego ZUS plus (prowadzenie działalności w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni i ubiegłoroczny przychód nie większy niż 120 000 zł) dopiero w 2024 r., będzie mógł stosować ulgę tylko przez 36 miesięcy. Warto podkreślić, że mały ZUS plus nie przysługuje w pierwszym roku prowadzenia działalności.

Nowe przepisy nie dotyczą również przedsiębiorców, którzy zakończyli korzystanie z małego ZUS plus jeszcze w 2022 r., co oznacza, że nie są oni już uprawnieni do skorzystania z tzw. małego ZUS plus przez kolejne 12 miesięcy.

Na zakończenie można jednak wskazać, że możliwości korzystania z małego ZUS plus nie wyklucza wcześniejsze stosowanie tzw. ulgi na start oraz małego ZUS (bez „plusa”).

Autor: Żaneta Napora, adwokat