Zatrudnienie obywateli Ukrainy. Informacje praktyczne

Zatrudnienie obywateli Ukrainy. Informacje praktyczne

Potwierdzeniem legalności pobytu obywateli Ukrainy w Polsce, która jest niezbędna do możliwości zatrudnienia takich osób, jest stempel polskich pograniczników w paszporcie bądź numer PESEL, o który należy wystąpić w ciągu 60 dni od wjazdu do Polski. Jeżeli warunek legalności zostanie spełniony, przepisy specustawy pozwolą Ukraińcom podjąć zatrudnienie bez wnioskowania o zezwolenie. Specustawa przedłuży również ważność dokumentów legalizujących pobyt osób z Ukrainy.

Specustawa z 12 marca 2022 r., która reguluje sytuację obywateli Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w związku z działaniami zbrojnymi, w tym m.in. zasady podejmowania pracy na terenie Polski, doczekała się już analizy. Warto jednak przypomnieć, że rozpoczęcie pracy na terytorium RP przez obywateli Ukrainy jest możliwe, jeżeli ich pobyt w Polsce jest legalny, więc jeśli przybyli z terytorium Ukrainy lub państw sąsiednich w okresie od 24 lutego 2022 r. w związku z prowadzonymi tam działaniami zbrojnymi. Zgodnie z aktualnym kształtem specustawy, pobyt obywatela Ukrainy jest uznawany za legalny przez okres 18 miesięcy od 24 lutego 2022 r., a więc do 24 sierpnia 2023 r.

Kiedy potrzebny PESEL?

Potwierdzeniem legalności pobytu ww. osób jest stempel w dokumencie podróży (paszporcie) umieszczony przez polską Straż Graniczną. W razie jego braku, pobyt obywateli Ukrainy na terenie RP powinien zostać zarejestrowany poprzez nadanie im numeru PESEL. Ukraińcy powinni wystąpić z takim wnioskiem w terminie nie dłuższym niż 60 dni od dnia wjazdu do Polski. We wniosku składają oni oświadczenie (pod rygorem odpowiedzialności karnej) o przybyciu do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w Ukrainie.

Cudzoziemiec powinien otrzymać od pracodawcy – jeszcze przed podpisaniem umowy – jej tłumaczenie sporządzone w języku dla niego zrozumiałym. Niekoniecznie musi to być więc język ukraiński. W części przypadków tłumaczenie może być zatem sporządzone np. w języku angielskim lub rosyjskim. Ważne, aby przyszły pracownik zapoznał się treścią umowy i rozumiał warunki oraz zasady pracy.

Jeżeli warunek legalności pobytu na terenie RP jest spełniony, to wspomniana powyżej specustawa umożliwia obywatelom Ukrainy legalne podjęcie zatrudnienia w sposób maksymalnie uproszczony, a więc bez wnioskowania o zezwolenie na pracę. Pracodawca powierzający pracę takim osobom jest jedynie zobowiązany do powiadomienia o tym fakcie powiatowego urzędu pracy – w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy, za pośrednictwem strony internetowej www.praca.gov.pl.

W powiadomieniu należy wskazać dane osobowe obywatela Ukrainy, w tym nr PESEL – o ile został nadany (oznacza to, że zatrudnienie Ukraińców jest możliwe nawet, jeśli nie otrzymali oni jeszcze numeru PESEL – co potwierdziła m.in. Państwowa Inspekcja Pracy), a ponadto rodzaj zawieranej umowy, stanowisko oraz miejsce pracy.

Umowa zawsze po ukraińsku?

Warto też zwrócić uwagę, że wśród pracodawców pojawiły się w ostatnim czasie wątpliwości dotyczące tego, w jakim języku powinna zostać sporządzona umowa o pracę z obywatelem Ukrainy. Jak wskazuje Państwowa Inspekcja Pracy, w tym przypadku należy odnieść się do regulacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którą cudzoziemiec powinien otrzymać od pracodawcy – jeszcze przed podpisaniem umowy – jej tłumaczenie sporządzone w języku dla niego zrozumiałym. Niekoniecznie musi to być więc język ukraiński. W części przypadków tłumaczenie może być zatem sporządzone np. w języku angielskim lub rosyjskim. Ważne, aby przyszły pracownik zapoznał się treścią umowy i rozumiał warunki oraz zasady pracy.

W przypadku obywateli Ukrainy, którzy przebywali legalnie w Polsce przed 24 lutego 2022 r. i podjęli zatrudnienie na terenie RP już wcześniej, przepisy specustawy przedłużają ważność dokumentów legalizujących ich pobyt. Jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski – na podstawie wizy krajowej czy zezwolenia na pobyt czasowy – przypada w okresie od 24 lutego 2022 r., to okres ważności ww. dokumentów ulega przedłużeniu do 31 grudnia 2022 r. Natomiast w przypadku kart pobytu, polskich dokumentów tożsamości obywatela Ukrainy, wiz Schengen oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” termin ważności ulega przedłużeniu o 18 miesięcy.

Przedłużenie ważności ww. dokumentów pozwala na dalsze legalne zatrudnianie ich posiadaczy na terenie RP.

Żaneta Napora

Autor: Żaneta Napora, adwokat