Darowizna przedmiotu poleasingowego? Prawnie możliwa, ale…
Szybkie tempo prac nad wprowadzeniem Polskiego Ładu doprowadziło do dezinformacji, której jednym z efektów są wnioski o interpretacje dotyczące opodatkowania VAT darowizn poleasingowych przedmiotów, które zostały wykupione prywatnie. I choć na gruncie formalnym jest jasne, że darowizna nie podlega opodatkowaniu VAT, to aby uniknąć zarzutów o obejście prawa, podatnicy powinni móc uzasadnić, że przekazanie poleasingowego majątku nastąpiło z uzasadnionych przyczyn.
Na łamach naszej strony i w cyklicznych newsletterach wielokrotnie – zwłaszcza na przełomie roku – opisywaliśmy problematykę rozliczenia sprzedaży przedmiotów poleasingowych. Kluczową kwestią w tym obszarze były zmiany w PIT, które w tej chwili zasadniczo uniemożliwiają już poleasingową sprzedaż przedmiotu bez PIT nawet w razie wykupu prywatnego (w praktyce jest to możliwe, jeśli od momentu prywatnego wykupu do sprzedaży minie aż 6 lat).
Niestety, szybkie tempo prac i duża liczba zmian w ramach Polskiego Ładu doprowadziła do znacznej dezinformacji. Jedną z nieprawdziwych, a powtarzanych informacji była ta o rzekomych zmianach w zakresie opodatkowania VAT dostaw takich przedmiotów. Konsekwencje wspomnianej dezinformacji widoczne są również we wnioskach o interpretacje indywidualne kierowanych przez podatników do Dyrektora KIS.
O co zapytał podatnik?
W jednym z niedawnych wniosków podatnik wskazał, że po zakończeniu umowy leasingu 25 lutego 2022 r. dokonał wykupu prywatnego koparki na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Ponieważ umowa zawierana była na działalność gospodarczą, wykup koparki został przez firmę leasingową udokumentowany fakturą również na działalność gospodarczą. Wnioskodawca nie dokonał jednak pomniejszenia podatku należnego VAT o podatek naliczony wykazany na fakturze dokumentującej wykup koparki. Maszyna nie była użytkowana w działalności gospodarczej, nie została wprowadzona do majątku firmowego, a po nabyciu koparki żadne wydatki nie były zaliczone do kosztów podatkowych działalności gospodarczej podatnika, który złożył wniosek o interpretację.
Wnioskodawca wskazał, że wykupioną koparkę zamierza przekazać (na podstawie umowy darowizny) żonie, prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną zryczałtowanym podatkiem dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Przedmiotem działalności żony są usługi (kod PKD 77.32.) – wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń budowlanych. Żona nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Dodatkowo, na podstawie aktu notarialnego wnioskodawca z żoną ustanowili między sobą ustrój rozdzielności majątkowej. Podatnik zapytał, czy w świetle opisanego zdarzenia przyszłego dokonanie darowizny koparki na rzecz żony – po uprzednim nabyciu maszyny od leasingodawcy – będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.
Kluczową kwestią dla podatnika, który planuje darowiznę przedmiotu, który po zakończeniu umowy leasingu został wykupiony na cele prywatne, nie powinna być formalna strona takiej operacji, ale przede wszystkim uzasadnienie, że majątek poleasingowy przekazywany jest z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, prawnych czy rodzinnych. Z dużym prawdopodobieństwem można bowiem założyć, że tego typu operacje będą obserwowane przez organy podatkowe.
Rozstrzygnięcie
Dyrektor KIS uznał, że w świetle przedstawionych we wniosku okoliczności wnioskodawca przekaże koparkę, stanowiącą jego majątek prywatny, korzystając z przysługującego mu prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Zatem, w związku z darowizną koparki nie będzie działał w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, A tym samym darowizna koparki na rzecz żony, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Znaczenie interpretacji
Takie rozstrzygnięcie od strony formalnej było oczywiste. Także po wprowadzeniu Polskiego Ładu nie budzi wątpliwości to, że prywatny wykup majątku poleasingowego nie odbywa się w ramach działalności gospodarczej, nawet jeśli firma leasingowa wystawi fakturę z danymi działalności klienta. Kluczowy jest natomiast sam element prywatnego wykupu. Czy samo zadeklarowanie braku użytku do działalności jest wystarczające? Wielokrotnie wskazywaliśmy, że takie przypadki są możliwe, np. jeśli przedsiębiorca wykupuje prywatnie samochód dlatego, że zamierza przekazać go do używania np. członkowi rodziny.
Jak było w tej sprawie – nie wiadomo. Na gruncie formalnoprawnym podatnik ma prawo zarządzać w taki sposób prywatnym majątkiem. Powstaje jednak pytanie, co kierowało podatnikiem w tej sytuacji? Jeśli koparka została przekazana żonie, ponieważ będzie ona wykorzystywać koparkę w swojej działalności – to działanie takie jest jak najbardziej uzasadnione. Jeśli jednak jedynym celem darowizny była sprzedaż koparki w ramach korzystniej opodatkowanej działalności małżonki, to organy podatkowe będą miały możliwość zarzucenia podatnikowi obejścia prawa – i może to być podejście w pełni słuszne. Trzeba bowiem podkreślić, że interpretacja nie daje podatnikowi ochrony wówczas, gdy jego działanie odbywa się w warunkach nadużycia przepisów. Dlatego też do wydanego rozstrzygnięcia nie można przykładać nadmiernej wagi.
Darowizny możliwe, ale należy być ostrożnym
Jak wspomniano, od strony formalnej rozstrzygnięcie organu było oczywiste. Polski Ład nie zmienił bowiem nic w zakresie opodatkowania VAT sprzedaży przedmiotu, który po zakończeniu umowy leasingu został wykupiony na cele prywatne. Kluczową kwestią dla podatnika, który planuje takie transakcje, nie powinna być jednak jej formalna strona, ale przede wszystkim uzasadnienie, że przekazuje majątek poleasingowy z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, prawnych czy rodzinnych. Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że tego typu operacje będą bacznie obserwowane przez organy podatkowe, a podatnicy ich dokonujący, mogą spodziewać się kontroli w tym zakresie.
Autor: Bartosz Mazur, doradca podatkowy