Komisja Europejska chce zmian w okresowych badaniach technicznych pojazdów
Komisja Europejska opublikowała projekt nowelizacji trzech dyrektyw: w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep, w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów oraz w sprawie drogowej kontroli technicznej dotyczącej zdatności do ruchu drogowego pojazdów użytkowych poruszających się w Unii. Jeśli nowe regulacje wejdą w życie, posiadacze pojazdów będą musieli przygotować się na znaczące zmiany.
Ramy polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2021–2030 UE przewidują osiągnięcie niemal zerowej liczby ofiar śmiertelnych i zerowej liczby poważnych obrażeń na drogach UE do 2050 r. oraz zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń o 50% do 2030 r. W ocenie Komisji Europejskiej, spadek liczby ofiar śmiertelnych w całej UE nie jest wciąż wystarczająco szybki, dlatego zaproponowano kompleksowy przegląd unijnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego i rejestracji pojazdów. Projektowane regulacje mają też dostosować procedury do postępu technologicznego oraz ułatwić życie kierowcom przemieszczającym się pomiędzy państwami członkowskimi.
Mają one wynikać z trzech dyrektyw, których projekty opublikowano w kwietniu:
- dyrektywy nr 2014/45/UE w sprawie okresowych badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep (PTI),
- dyrektywy w sprawie dokumentów rejestracyjnych pojazdów oraz
- dyrektywy nr 2014/47/UE w sprawie drogowej kontroli technicznej dotyczącej zdatności do ruchu drogowego pojazdów użytkowych poruszających się w Unii (RSI).
Nowe normy dla elektryków i pojazdów wyposażonych w ADAS
Projekt zmian w dyrektywie nr 2014/45/UE uzasadniony jest między innymi rosnącą liczbą pojazdów elektrycznych oraz pojazdów wyposażonych w zaawansowane systemy wspomagania kierowcy (ADAS). Dotychczasowe przepisy nie uwzględniają w sposób kompleksowy specyfiki takich pojazdów, co rodzi ryzyko luk w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska.
Wśród planowanych zmian można wymienić objęcie motocykli o napędzie elektrycznym obowiązkiem przechodzenia okresowych badań technicznych. Zmiana ta ma na celu ujednolicenie standardów bezpieczeństwa dla wszystkich jednośladów, niezależnie od tego, czy wyposażone są w napęd elektryczny, czy spalinowy.
Wprowadzone mają zostać nowe procedury testowania akumulatorów w pojazdach elektrycznych i hybrydowych – między innymi testy systemów wysokiego napięcia. Z kolei dla pojazdów spalinowych z silnikiem wysokoprężnym (tzw. diesle) oraz pojazdów ciężkich obowiązkowe będą badania cząstek stałych oraz poziomu emisji tlenków azotu. Obowiązkowe będzie także badanie elektronicznych systemów bezpieczeństwa poprzez dostęp do elektronicznego interfejsu pojazdu. Ponadto producenci pojazdów zostaną zobligowani do bezpłatnego udostępniania właściwym organom państw UE informacji technicznych niezbędnych do przeprowadzenia badań zdatności do ruchu drogowego.
Nowe przepisy mają zagwarantować, że badania techniczne będą nadążać za technologicznym rozwojem branży motoryzacyjnej i skutecznie weryfikować sprawność nowoczesnych pojazdów.
Coroczne badanie dla aut starszych niż 10 lat
Planowana reforma zakłada także wprowadzenie obowiązku corocznych przeglądów technicznych dla samochodów osobowych i dostawczych, które mają więcej niż 10 lat. Obecnie część z nich może podlegać przeglądom co dwa lata, co – jak wskazują analizy Komisji – nie zawsze jest wystarczające, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa i emisji spalin. Ten obowiązek stosuje już większość państw członkowskich, m.in. Polska, jednak w przypadku wdrożenia reformy stanie się on powszechny.
Jedna ze zmian ma wprowadzić elastyczne podejścia do badań technicznych wykonywanych w państwach członkowskich innych niż państwo rejestracji pojazdu, co ułatwiłoby życie kierowcom poruszającym się między państwami członkowskimi, jako że dotąd badania techniczne musiały być wykonywane w kraju rejestracji pojazdu.
W przypadku samochodów ciężarowych planowane jest wprowadzenie obowiązku corocznego testu emisji spalin już od daty pierwszej rejestracji. Doprecyzowano także sposób obliczenia daty kolejnego badania technicznego po wygaśnięciu tymczasowego świadectwa zdatności do ruchu drogowego.
Uproszczeniu ulegną przesłanki możliwości wezwania pojazdu na kontrolę techniczną przed upływem terminu ważności świadectwa zdatności do ruchu drogowego – z dotychczasowych pięciu przesłanek uchylone zostaną cztery, zaś obowiązująca pozostanie okoliczność dokonania istotnych modyfikacji systemów bezpieczeństwa lub środowiskowych pojazdu, które wymagają badania.
W praktyce oznacza to, że właściciele starszych pojazdów mogą musieć częściej kontrolować ich stan techniczny, co potencjalnie zwiększy koszty ich eksploatacji. W założeniu ma to jednak przełożyć się na poprawę bezpieczeństwa na drogach.
Co ze świadectwami badań technicznych z innego państwa UE?
Kolejną istotną zmianą ma być wprowadzenie elastycznego podejścia do badań technicznych wykonywanych w państwach członkowskich innych niż państwo rejestracji pojazdu. Byłoby to ułatwienie życia kierowcom poruszającym się między państwami członkowskimi. Dotąd badania techniczne musiały być wykonywane w kraju rejestracji pojazdu. Pakiet zakłada wprowadzenie szeregu zmian.
Dla właścicieli lub posiadaczy samochodów osobowych pojawi się możliwość przeprowadzania badań technicznych również w innym państwie członkowskim niż to, w którym samochód jest zarejestrowany. W takim przypadku wydawane będzie tymczasowe świadectwo zdatności do ruchu drogowego, ważne przez 6 miesięcy. Państwa członkowskie będą miały możliwość jednostronnego uznawania kolejnego świadectwa zdatności do ruchu drogowego z innego państwa członkowskiego dla każdej kategorii pojazdów.
Świadectwa zdatności do ruchu drogowego będą domyślnie wystawiane w formie elektronicznej, z możliwością uzyskania poświadczonego wydruku. Krajowe rejestry pojazdów oraz bazy danych dotyczących zdatności do ruchu drogowego mają zostać połączone z platformą MOVE-HUB opracowaną przez Komisję Europejską. Dzięki temu wymiana danych między krajami, w tym danych rejestracyjnych pojazdów, danych dotyczących treści świadectwa zgodności, ostatniego świadectwa zdatności do ruchu drogowego i wszelkich raportów z kontroli drogowej, zostanie usprawniona. Ma to utrudnić rejestrację pojazdów, w przypadku których miały miejsce nielegalne modyfikacje drogomierza.
Jak wskazuje Komisja Europejska, te zmiany mają na celu zwiększenie mobilności obywateli i firm w UE, zmniejszenie biurokracji oraz skuteczniejsze zwalczanie oszustw związanych z manipulowaniem licznikami lub świadectwami badań.
Od kiedy zmiany?
Komisja Europejska zapewnia, że zmiana dyrektyw wchodzących w skład pakietu będzie w dłuższej perspektywie wiązać się z licznymi korzyściami, takimi jak poprawa bezpieczeństwa na drogach, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, większa przejrzystość rynku pojazdów używanych, czy uproszczenie procedur dla kierowców podróżujących po UE.
Na ten moment nie wiadomo jeszcze, kiedy opisywane rozwiązania wejdą w życie. Procedura ustawodawcza przewiduje procedowanie wniosków przez Parlament Europejski i Radę. Następnie Komisja przygotuje wymagane akty delegowane i wykonawcze. Jednak właściciele pojazdów powinni trzymać rękę na pulsie, gdyż planowane regulacje będą wiązały się dla nich z dodatkowymi obowiązkami.
Autor: Marek Urbaniak, adwokat