Czy czeka nas „JPK ZUS”? Ruszają prace koncepcyjne nad zmianami w prawie
Jednym z pomysłów, które pojawiły się w ramach prowadzonych w ostatnich miesiącach działań deregulacyjnych, jest przejęcie przez ZUS obowiązków związanych z rozliczaniem składek przez płatników. To nie pierwszy raz, kiedy słyszymy o tym pomyśle. Choć na razie to tylko kolejne zapowiedzi zmian, formułowane w szczególnym, przedwyborczym okresie, to z informacji przekazywanych przez wiceprezesa ZUS wynika, że pomysł ten zyskał aprobatę rządu i niebawem możemy doczekać się przedstawienia założeń do projektu zmian w przepisach.
ZUS policzy składki?
Zaprezentowane rozwiązanie ma w istocie sprowadzić się do przeniesienia obowiązku obliczenia składek za płatnika. Ma to dotyczyć zarówno składek samego płatnika (w przypadku JDG), jak i należności wynikających z zatrudnienia u danego płatnika.
Zakład ma przejąć obliczanie nie tylko składek społecznych, ale również składki zdrowotnej.
Istota tego rozwiązania ma przypominać znane już dzisiaj w rozliczeniach PIT zatwierdzanie przygotowanej rocznej deklaracji. ZUS miałby przygotowywać wstępne wyliczenie składek (zapewne razem z deklaracją rozliczeniową), a rolą płatnika będzie zweryfikowanie danych i zatwierdzenie rozliczenia.
Dane źródłowe
ZUS już w tej chwili posiada istotną ilość informacji o płatnikach i osobach zatrudnionych, natomiast nadal niewystarczającą, aby móc dokonać obliczenia wysokości należnych składek.
Zgodnie z zapowiedziami, wprowadzony ma zostać tzw. jednolity plik ubezpieczeniowy (JPU), który dostarczyłby ZUS-owi brakujących informacji. Należy założyć, że taki JPU musiałby być przesyłany w dotychczasowych, miesięcznych okresach rozliczeniowych.
Brak na razie szczegółów dotyczących zakresu pozyskiwanych informacji, a tym bardziej wzorów JPU. Jednak, jak wskazują przedstawiciele ZUS, jest wysoce prawdopodobne, że część danych będzie pozyskiwana bezpośrednio od Krajowej Informacji Skarbowej.
Standard wdrożenia
Ponieważ od kilku lat podobne pomysły pojawiają się w przestrzeni publicznej co jakiś czas, należy podchodzić do nich z pewną dozą rezerwy, w szczególności mając na względzie okres wyborczy.
Plany przewidują wprowadzenie tzw. jednolitego pliku ubezpieczeniowego (JPU), który dostarczyłby ZUS-owi dodatkowych informacji o płatnikach i osobach zatrudnionych, umożliwiających obliczanie wysokości należnych składek. Należy założyć, że taki JPU musiałby być przesyłany w dotychczasowych, miesięcznych okresach rozliczeniowych. Brak jednak na razie szczegółów dotyczących zakresu pozyskiwanych informacji, a tym bardziej wzorów JPU.
Jeżeli jednak ZUS rzeczywiście planuje wprowadzić takie rozwiązanie, może ono potencjalnie stanowić pewne ułatwienie dla płatników. Aby tak się jednak stało, proces wdrożenia musiałby zostać bardzo dobrze zaplanowany, a nowe przepisy, które niewątpliwie będą niezbędne, zostać zaprojektowane w sposób klarowny i nie pozostawiać pola do wątpliwości.
Pozostaje mieć nadzieje, że administracja wyciąga wnioski z wprowadzania m.in. JPK_VAT, JPK_CIT czy KSeF i zarówno na poziomie legislacyjnym, jak i technologicznych (co będzie miało szczególne znaczenie w kontekście standardów instytucji, jaką jest ZUS), zmiana ta zostanie przygotowana w sposób należyty.
Przedsiębiorcy z pewnością chcieliby uniknąć sytuacji, w której – podobnie jak przy wprowadzaniu rozwiązań wymienionych powyżej – także i w kontekście ewentualnego JPU miałoby dojść do uchwalenia przepisów, a w związku z tym zmuszenia płatników do ich wdrożenia, po czym wejście w życie nowych regulacji będzie kilkukrotnie odraczane.
Autor: Patryk Chmiel