Polski Ład zmieni sankcje w cenach transferowych

Polski Ład zmieni sankcje w cenach transferowych

Zwiększenie zakresu odpowiedzialności podatników oraz poszerzenie kręgu osób zagrożonych ewentualnymi sankcjami – to najważniejsze zmiany w zakresie kar za niedopełnienie obowiązków związanych z cenami transferowymi, które ma wprowadzić tzw. Polski Ład.

W poprzednim tekście poświęconym zmianom w cenach transferowych, jakie może przynieść Nowy Ład, skupialiśmy się na złagodzeniu niektórych obowiązków przewidzianych dla podatników (tekst można przeczytać, klikając w ten link). Analizując najnowszy projekt głośnej ustawy podatkowej Ministerstwa Finansów, należy pochylić się również nad planowanymi, gruntownymi zmianami w sankcjonowaniu niedociągnięć wynikających z obowiązków w zakresie cen transferowych.

Mniej obowiązków, więcej sankcji

Sankcje za niedopełnienia obowiązków dokumentacyjnych lub nierynkowość cen wynikają z przepisów Ordynacji podatkowej oraz Kodeksu karnego skarbowego (KKS) i można je podzielić na dwie kategorie. Pierwsza z nich dotyczy bezpośrednio podmiotu i wynika z przepisów podatkowych, tj. Ordynacji podatkowej. Druga kategoria dotyczy sankcji ciążących na osobach odpowiedzialnych za realizację obowiązków dokumentacyjnych oraz sprawozdawczych i wynika z przepisów KKS.

Zmiany wynikające z Polskiego Ładu – z jednej strony – mogą przyczynić się do niewielkiego ograniczenia obowiązków nałożonych na podatników – za sprawą rezygnacji z oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji i przeniesienia jej do informacji o cenach transferowych składanej na formularzu TPR czy wydłużenia terminów na wywiązanie się z obowiązków dokumentacyjnych i sprawozdawczych. Z drugiej jednak – przewidują modyfikację KKS poprzez rozszerzenie odpowiedzialności karnej skarbowej w odniesieniu do obowiązków związanych z cenami transferowymi.

Aktualne przepisy KKS 

Od 1 stycznia 2019 r. w porządku prawnym funkcjonuje oświadczenie o sporządzeniu dokumentacji rozszerzone o poświadczenie zawarcia cen na poziomie rynkowym oraz informacja o cenach transferowych składana na interaktywnym formularzu TPR-C.

Obecnie, zgodnie z art. 56c oraz 80e Kodeksu karnego skarbowego, sankcje – w postaci kary grzywny w wysokości od 10 do 720 stawek dziennych, czyli od niespełna tysiąca do blisko 27 mln zł – grożą w przypadku braku złożenia, złożenia po terminie lub niezgodności ze stanem faktycznym oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji i ustalaniu cen transferowych na warunkach rynkowych oraz informacji o cenach transferowych składanej na formularzu TPR-C/TPR-P.

W przypadkach mniejszej wagi (tj. o niskim stopniu społecznej szkodliwości) możliwe jest wymierzenie kary w oparciu o przepisy o wykroczeniach skarbowych. W takiej sytuacji grzywna wynosi od 1/10 do 20-krotności wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zmiany wynikające z Polskiego Ładu – z jednej strony – mogą przyczynić się do niewielkiego ograniczenia obowiązków nałożonych na podatników. Jednocześnie jednak przewidują one modyfikację Kodeku karnego skarbowego i rozszerzenie odpowiedzialności w odniesieniu do obowiązków związanych z cenami transferowymi.

Zmiany wynikające z Polskiego Ładu

Konsekwencją planowanej likwidacji oświadczenia o sporządzaniu dokumentacji cen transferowych będzie modyfikacja sankcji karnych w zakresie lokalnej dokumentacji cen transferowych oraz informacji o cenach transferowych. Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 56c oraz 80e KKS, możliwość zastosowania kary grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych przewidziano wobec osób, które wbrew obowiązkowi:

  • składając informacje o cenach transferowych (TPR-C/TPR-P), podały w nich dane niezgodne z lokalną dokumentacją cen transferowych lub niezgodne ze stanem rzeczywistym,
  • nie dołączyły do lokalnej dokumentacji cen transferowych grupowej dokumentacji cen transferowych,
  • nie sporządziły lokalnej dokumentacji cen transferowych,
  • sporządziły dokumentację niezgodnie ze stanem rzeczywistym,
  • nie złożyły właściwemu organowi podatkowemu informacji o cenach (TPR-C/TPR-P). 

Proponowane przepisy, zdaniem Ministerstwa, mają charakter dostosowawczy i polegają na modyfikacji art. 56c KKS, który przewidywał sankcję za brak złożenia, złożenie oświadczenia zawierającego informacje niezgodne ze stanem rzeczywistym lub złożenia go po terminie.

W konsekwencji uchylenia przepisów o oświadczeniu sankcje mają dotyczyć przede wszystkim sporządzenia lokalnej dokumentacji oraz dołączenia do niej grupowej dokumentacji cen transferowych. Kluczowym jest jednak aspekt zgodności dokumentacji ze stanem rzeczywistym. Aktualnie sankcjonowane jest składanie nieprawdziwych informacji, co wydaje się być pojęciem węższym niż niezgodność ze stanem rzeczywistym. Z pozoru subtelna zmiana przepisu może jednak narażać podatników na subiektywne podejście organów do materiału ocenianego w trakcie postępowań kontrolnych.

Projekt Polskiego Ładu przewiduje też zróżnicowanie sankcji z tytułu naruszeń związanych z obowiązkiem złożenia do naczelnika urzędu skarbowego informacji o cenach transferowych. Zmniejszeniu uległy maksymalne sankcje za niezłożenie w terminie formularza TPR – z 720 stawek dziennych (około 27 mln zł) do 240 stawek dziennych (blisko 9 mln zł). Takie same plany dotyczą sankcji za nieprzygotowanie dokumentacji lokalnej w terminie – tu również projekt przewiduje mniejsze sankcje w porównaniu do obecnego stanu prawnego. 

Bez zmian w Ordynacji podatkowej

W odniesieniu do przepisów Ordynacji podatkowej dotyczących odpowiedzialności podatnika za niedopełnienie obowiązków związanych z cenami transferowymi, projekt Polskiego Ładu nie przewiduje żadnych zmian. Warto jednak przypomnieć, że od 1 stycznia 2019 r. obowiązują nowe regulacje dotyczące cen transferowych i sankcji za ich nieprzestrzeganie. Podatnik, który nie dopełni obowiązku dokumentacyjnego, narażony jest na dodatkowe zobowiązanie podatkowe (art. 58a-58e Ordynacji podatkowej).

Należy mieć świadomość, że dodatkowe zobowiązanie podatkowe nie może zostać nałożone na osobę fizyczną, a odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków dokumentacyjnych ciąży na samym podatniku (spółce). Sankcje dotyczące podatnika polegają na ustaleniu dodatkowego zobowiązania podatkowego (ze stawką 10%, 20% lub 30%) i odnoszą się do korzyści podatkowych uzyskanych po 1 stycznia 2019 r.

Podstawowa stawka dodatkowego zobowiązania podatkowego to 10% od wykazanej lub zawyżonej straty lub zaniżonego dochodu – w następstwie zastosowania nieprawidłowych cen transferowych. W takiej sytuacji na podatniku spoczywa też obowiązek zapłaty podatku oraz należnych odsetek za zwłokę. Warto zaznaczyć, że organ ma przy tym podstawę do zastosowania sankcji wobec spółki za ustalenie warunków transakcji na warunkach odbiegających od rynkowych, nawet gdy posiada ona dokumentację lokalną.

Zgodnie z art. 58c Ordynacji podatkowej w wyjątkowych sytuacjach stawka może zostać zwiększona do 20%. Dotyczy to przypadków, w których podstawa dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln zł, podatnik nie przedłoży dokumentacji cen transferowych lub przygotowana przez niego dokumentacja jest niekompletna. W takiej sytuacji podatnik ma 14 dni na skompletowanie dokumentów. W przeciwnym wypadku zostanie ukarany wyższą stawką.

Najwyższa sankcja w wysokości 30% zarezerwowana jest dla sytuacji, gdy zostaną spełnione wszystkie przesłanki wymienione w art. 58c Ordynacji podatkowej, tj. podatnik nie przedłoży dokumentacji podatkowej, a wartość podstawy do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln zł.

Warto przypomnieć, że w toku postępowania podatkowego to organ musi udowodnić podatnikowi odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków dokumentacyjnych i zakwestionować prawidłowość lub rynkowość cen transferowych, a w efekcie doszacować dochód (względnie – stratę) spółki. Brak takiego oszacowania oznacza, że sankcje nie powinny mieć zastosowania.

Szersza odpowiedzialność, więcej odpowiedzialnych

Zmiany zaproponowane w projekcie Polskiego Ładu zwiększą w pewnym stopniu zakres odpowiedzialności po stronie podatników. Między innymi poprzez sankcjonowanie obowiązku dołączenia dokumentacji grupowej do dokumentacji lokalnej (obecnie posiadanie dokumentacji grupowej nie jest objęte odpowiedzialnością karną skarbową). 

Zmiany mogą też rozszerzyć zakres osób objętych ewentualnymi sankcjami – odpowiedzialność spoczęłaby na każdej osobie odpowiadającej za przygotowanie dokumentacji cen transferowych, niekoniecznie będącej członkiem zarządu.