Samozatrudnieni przejdą na ryczałt?

Wejście w życie tzw. Polskiego Ładu oznacza również zmianę przepisów dotyczących ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wiele wskazuje na to, że ta forma opodatkowania może okazać się dla wielu przedsiębiorców najkorzystniejszym modelem rozliczenia osiąganych przychodów i z tego powodu wkrótce zyskać na popularności – szczególnie wśród samozatrudnionych.

Główną cechą ryczałtu odróżniającą go od pozostałych form opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej jest fakt, że należny podatek obliczany jest od przychodu, a nie – jak ma to miejsce w przypadku pozostałych form – dochodu (tzn. przychodu pomniejszonego o koszty uzyskania przychodów).

Jak jest dziś?

Obecna ustawa o ryczałcie przewiduje natomiast odliczenie od przychodu zapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi zatem przychód pomniejszony o zapłacone składki na wspomniane ubezpieczenie. Jeżeli chodzi o składkę zdrowotną, to sposób jej ustalania jest identyczny jak w przypadku innych form opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej. Oznacza to, że składka zdrowotna do końca 2021 r. wynosi 381,81 zł, z czego 328,78 zł można odliczyć od należnego podatku.

Stawka ryczałtu jest uzależniona od wykonywanego zawodu. Wyróżniamy następujące stawki:

17% w przypadku wolnych zawodów, np. architektów, lekarzy, dentystów,
15% w przypadku np. programistów,
10% w przypadku kupna i sprzedaży nieruchomości,
8,5% do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł w przypadku najmu,
8,5% w przypadku działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
5,5% w przypadku działalności wytwórczej, robót budowlanych,
3% w przypadku działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,
2% w przypadku przychodów ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych.

Ryczałt może być opłacalny i powinien zostać przeanalizowany przede wszystkim przez osoby samozatrudnione. Cechą takiej działalności (niezależnie od tego, czy mowa o np. o osobie świadczącej na własny rachunek usługi hydrauliczne, czy programiście świadczącym usługi tylko dla jednego podmiotu) jest ponoszenie niskich kosztów w porównaniu do uzyskiwanych przychodów.

Przykładowa kalkulacja ryczałtu przy stawce 10%

Ryczałt według „Polskiego Ładu”

Zasadniczą zmianą w przepisach dotyczących ryczałtu, które najprawdopodobniej zaczną obowiązywać od początku 2022 r., będzie – podobnie jak w przypadku innych form opodatkowania – brak możliwości odliczenia części składki zdrowotnej. Wysokość składki zdrowotnej będzie jednak obliczana w sposób odmienny niż w przypadku osób rozliczających się podatkiem liniowym lub skalą podatkową. Będzie ona uzależniona od rocznych przychodów:

przychód roczny w wysokości do 60 tys. zł – podstawa wyniesie 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia za pracę – w przybliżeniu 305,45 zł,
przychód roczny w wysokości 60 – 300 tys. zł – podstawa wyniesie 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia za pracę – w przybliżeniu 509,09 zł
przychód roczny w wysokości powyżej 300 tys. zł – podstawa to 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia za pracę – w przybliżeniu 916,35 zł.

Przykładowa kalkulacja ryczałtu przy stawce 10% po wejściu w życie Polskiego Ładu

W celu zachęcenia przedsiębiorców do korzystania z ryczałtu ustawodawca przewiduje zmianę niektórych stawek ryczałtu. W przypadku przedstawicieli medycznych oraz architektów stawka ulegnie obniżeniu z 17% na 14%. U programistów wyniesie ona 12%, podczas gdy obecnie jest to 15%.

Komu opłaci się ryczałt?

Głównym kryterium oceny opłacalności wyboru ryczałtu jako formy opodatkowania powinna być wysokość generowanych przez przedsiębiorcę kosztów – z uwagi na brak możliwości odliczenia ich od przychodu. Z tego powodu ryczałt będzie najczęściej nieopłacalny dla przedsiębiorców zatrudniających pracowników, ponoszących znaczne wydatki marketingowe etc.

Jest jeszcze jedna grupa osób, dla których ryczałt może okazać się opłacalnym rozwiązaniem. To właściele spółek, którzy wykonują na ich rzecz różnego rodzaju usługi profesjonalne. Ta forma bieżącego świadczenia usług dla spółki może być najkorzystniejsza podatkowo, zwłaszcza po zmianach dotyczących oskładkowania członków zarządu.

Choć nowe zasady rozliczania ryczałtu trudno uznać za przełomowe, to wydają się one ciekawą alternatywą dla przedsiębiorców, których aktualną formą opodatkowania jest podatek liniowy lub progresywny. Wybierając formę rozliczenia w postaci ryczałtu, mogą oni choćby w niewielkim stopniu zniwelować negatywne skutki Polskiego Ładu związane z ograniczeniem możliwości odliczania składki zdrowotnej.

Autor: Michał Półtorak