Sprzedaż środka trwałego w trakcie zawieszenia działalności. Co ze składką zdrowotną?
Od sprzedaży pojazdu będącego środkiem trwałym przedsiębiorca musi odprowadzić zarówno podatek dochodowy, jak i należny podatek VAT. Od początku 2022 r. uzyskany przychód ma znaczenie również dla wysokości składki zdrowotnej. Z interpretacji ZUS dowiadujemy się, czy składka wzrośnie również wtedy, gdy przychody zostaną osiągnięte w okresie zawieszenia działalności gospodarczej. Nowelizacja Polskiego Ładu przynosi zaś odpowiedź na pytanie, czy sprzedaż środków trwałych podczas zawieszenia działalności będzie podobnie traktowana po 1 lipca 2022 r.
Możliwość zawieszenia działalności gospodarczej reguluje art. 23 ust. 1 ustawy Prawo Przedsiębiorców, zgodnie z którym przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony (albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni). Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej (oraz jej wznowienie) następuje na wniosek przedsiębiorcy. Co istotne, w czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z tego tytułu przychodów.
Przedsiębiorca może zawiesić działalność z dowolnego powodu, a przepisy nie nakładają na niego obowiązku wskazania konkretnego powodu zawieszenia działalności gospodarczej. W ustawie nie przewidziano również ograniczeń co do liczby zawieszeń działalności. W skrajnych przypadkach może to oznaczać, że przedsiębiorca, który dopiero co wznowił działalność, może ją od razu zawiesić ponownie. Istotny jest jednak fakt, że zawieszenia działalności może dokonać wyłącznie przedsiębiorca, który nie zatrudnia pracowników.
Główną korzyścią wynikającą z takiego działania jest brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz składki zdrowotnej (przedsiębiorca może jednak przystąpić do ubezpieczenia dobrowolnie) w okresie zawieszenia. W tym okresie przedsiębiorca nie opłaca również zaliczek na podatek dochodowy.
W art. 25 ust. 2 ustawy Prawo Przedsiębiorców zostały natomiast wymienione czynności, których podjęcie podczas okresu zawieszenia działalności jest dopuszczalne. Należą do nich m.in. wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów. W okresie zawieszenia przedsiębiorca może również przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania (powstałe przed datą zawieszenia działalności), a także zbywać własne środki trwałe i wyposażenie.
Sprzedaż środka trwałego a zawieszenie działalności
Wraz z wprowadzeniem tzw. Polskiego Ładu nastąpiła zmiana w zakresie obliczania składki zdrowotnej. Jej wysokość jest pochodną dochodu z działalności gospodarczej. W konsekwencji, składka zdrowotna jest obliczana nie tylko od dochodu z podstawowej działalności przedsiębiorcy np. świadczenia określonych usług, ale również od przychodu osiągniętego z tytułu sprzedaży środków trwałych, np. samochodu czy nieruchomości.
Organ zgodził się ze stanowiskiem przedsiębiorcy, wskazując w uzasadnieniu, że na potrzeby obliczenia dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Jak wspomniano powyżej, przedsiębiorca podczas okresu zawieszenia działalności gospodarczej może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. W rezultacie pojawia się wątpliwość, czy w przypadku sprzedaży przez przedsiębiorcę środka trwałego np. samochodu podczas zawieszenia działalności gospodarczej, uzyskany z tego tytułu przychód wpływa na podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne? W skrócie: czy w takim wypadku przedsiębiorca będzie zobowiązany do zapłaty składki zdrowotnej od sprzedanego środka trwałego?
Stanowisko ZUS
Odpowiedź na powyższe pytanie znajduje się w interpretacji indywidualnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 16 marca 2022 r., sygn. WPI/200000/43/308/2022. Sprawa dotyczyła przedsiębiorcy, który podczas zawieszenia działalności miał w planach sprzedaż środków trwałych: lokalu, samochodu i urządzenia chłodniczego. W związku z powyższym przedsiębiorca zadał pytanie ZUS-owi, czy sprzedaż środków trwałych będzie skutkowała osiągnieciem dochodu, od którego przedsiębiorca będzie zobowiązany do zapłaty składki zdrowotnej.
Zdaniem przedsiębiorcy dochód z tytułu sprzedaży środków trwałych nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne i w rezultacie nie będzie on zobowiązany do zapłaty składki zdrowotnej z tego tytułu. Co istotne, organ zgodził się ze stanowiskiem przedsiębiorcy, wskazując w uzasadnieniu, że na potrzeby obliczenia dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składki zdrowotnej nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej – na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Konsekwencje na gruncie PIT oraz VAT
O ile sprzedając środek trwały podczas zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie będzie zobowiązany do zapłaty składki zdrowotnej, to na gruncie podatku PIT oraz VAT konsekwencje będą odmienne. Transakcja sprzedaży środka trwałego, np. samochodu, będzie podlegała zarówno opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jak i podatkiem VAT – przy zastosowaniu odpowiedniej stawki podatku.
W tym kontekście warto zwrócić uwagę także na nowelizację Polskiego Ładu, która zacznie prawdopodobnie obowiązywać od 1 lipca 2022 r. Ustawa uchwalona przez Sejm (obecnie pracuje nad nią Senat) nie zakłada zmian w art. 81 ust. 2zd ustawy o NFZ, który odnosi się do sprzedaży środków trwałych podczas zawieszenia działalności. Należy się zatem spodziewać, że również po 1 lipca 2022 r. przedsiębiorca, sprzedając środek trwały podczas zawieszenia działalności, w dalszym ciągu nie będzie obowiązany do zapłaty składki zdrowotnej z tego tytułu.
Na koniec trzeba jednak zauważyć, że zawieszenie działalności nie powinno być formą agresywnej optymalizacji składkowej. Chwilowa i pozorowana przerwa w działaniu podjęta jedynie w celu uzyskania wyłączenia od obowiązku opłacania składki nie jest więc dobrym pomysłem.
Autor: Michał Półtorak