Również NSA korzystnie w sprawie korekty akcyzy od WNT samochodu osobowego

Bez korekty faktury – jak zauważył WSA – doszłoby również do sytuacji, w której podstawa opodatkowania w podatku akcyzowym zostaje oderwana od „kwoty, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić”, czyli pojęcia, którym posłużono się na potrzeby art. 104 ust. 1 pkt 2 AKC-u. Taka podstawa opodatkowania byłaby w rezultacie ustalona częściowo od świadczenia nienależnego, nadpłaconego w sensie cywilistycznym.

Teraz już prawomocnie

Nowe orzeczenie NSA, mimo iż dotyczy sprawy o innej sygnaturze, odnosi się do tej samej kwestii – możliwości dokonywania korekty wysokości zapłaconego już podatku akcyzowego. Wykładnia zaprezentowana przez NSA na początku bieżącego roku w wyroku o sygn. I GSK 442/19, ale też – jak wynika z doniesień medialnych – szeregu analogicznych spraw, jest korzystna dla importerów samochodów. Powinna ona wpłynąć również na zmianę podejścia organów podatkowych co do możliwości dokonywania korekty akcyzy od samochodów sprowadzanych z zagranicy. Uzasadnienie nowego wyroku NSA nie jest jeszcze dostępne, ale opierając się na uzasadnieniu – uchylonego przez NSA – wyroku WSA o sygn. V SA/Wa 891/18, można wnioskować, że Naczelny Sąd Administracyjny przychylił się do stanowiska podatnika, zgodnie z którym kwota, jaką jest on obowiązany zapłacić za samochód osobowy (tj. wartość, o której stanowi art. 104 ust. 1 pkt 2 AKCu), określający podstawę opodatkowania akcyzą przy dokonaniu WNT samochodu osobowego), nie musi być utożsamiana z kwotą wykazaną na pierwotnej fakturze dokumentującej zakup tego pojazdu. Należy ją rozumieć szerzej, tj. jako tę wartość, na którą umówiły się strony transakcji.

W konsekwencji wpływ na wysokość podstawy opodatkowania akcyzą w przypadku WNT samochodu osobowego mogą mieć warunki umowy, która może przewidywać możliwość przyznania rabatu po spełnieniu przez nabywcę określonych warunków. Nie jest to w branży motoryzacyjnej sytuacja odosobniona, bowiem wiele umów przewiduje możliwość obniżenia ceny samochodu np. w przypadku zrealizowania przez importera określonych wyników, co najczęściej wynika z polityki cen transferowych obowiązującej w danej grupie kapitałowej. Jeżeli zatem umówiona cena obejmuje rabaty, których „aktywowanie” jest uzależnione od urzeczywistnienia się określonych warunków, mogą one wpływać na podstawę opodatkowania akcyzą, nawet gdy do zrealizowania tych rabatów doszło już po momencie powstania obowiązku podatkowego.

Powrót do – lepszej – przeszłości?

Oba najnowsze wyroki – zarówno NSA z 12 stycznia 2023 r., jak i WSA w Warszawie z 12 maja 2022 r. – świadczą o zmianie kierunku linii orzeczniczej, zgodnie z którą w przypadku podatku akcyzowego należnego z tytułu WNT samochodu korekta jest niemożliwa. 

Sądy zaczęły dostrzegać nieprawidłowe podejście organów, którym – jak wskazał WSA w Warszawie w wyroku z maja 2022 r. – umykał fakt, że cena wykazana na fakturze pierwotnej może potencjalnie zostać obniżona również w przypadku ujawnienia się wad samochodu osobowego i zastosowania zasad rękojmi, a więc obniżenia jego ceny z tego powodu. Idąc tokiem rozumowania organu, nawet w takim przypadku podstawa opodatkowania nie uległaby zmianie.

Wcześniej sądy potwierdzały bowiem stanowisko organów, że dokonanie korekty akcyzy zapłaconej od sprowadzonego z zagranicy samochodu osobowego w przypadku np. obniżenia ceny pojazdu z uwagi na przyznanie rabatu (tj. obniżenie ceny sprowadzonego samochodu) – co do zasady – nie jest możliwe. Więcej na temat argumentacji organów pisaliśmy w przywoływanym już tekście „Korekta zapłaconej akcyzy od WNT samochodu osobowego jednak możliwa?”. W artykule tym wskazywaliśmy też na rozstrzygnięcia sądów zapadłe w przeszłości, które były wydawane na gruncie poprzedniego brzmienia ustawy o podatku akcyzowym. W ubiegłorocznym wyroku WSA w Warszawie zaznaczył, że wydawane wówczas rozstrzygnięcia można, a nawet należy odnieść do obecnego stanu prawnego. Sąd przywołał m.in. pogląd wyrażony w wyroku NSA z 9 maja 2013 r., sygn. akt I FSK 445/13, zgodnie z którym podstawą opodatkowania akcyzą jest kwota należna z tytułu sprzedaży wyrobu akcyzowego, odpowiadająca faktycznej cenie, za jaką sprzedawca sprzedał ten wyrób nabywcy (tzn. uwzględniająca potransakcyjne okoliczności zmniejszające i podwyższające cenę), pomniejszona o kwotę podatku od towarów i usług oraz kwotę akcyzy, należne od tego wyrobu. Zgodnie z tym wyrokiem (zapadłym na gruncie AKCu obowiązującej do początków 2009 r.), w przypadku zmniejszenia podstawy opodatkowania sprzedaży samochodu osobowego podatnikowi przysługiwało uprawnienie do korekty podatku akcyzowego wykazanego w fakturze sprzedaży tego samochodu.

Należy oczekiwać, że nowa seria prawomocnych wyroków wpłynie na zmianę dotychczasowego podejścia organów i sądów, tj. na powrót do poprzedniej, korzystnej linii orzeczniczej, w której cena zakupu pojazdu, mająca wpływ na ustalenie kwoty akcyzy, była postrzegana szerzej, niż tylko w kontekście ceny, która wynika z pierwotnie wystawionej faktury dokumentującej WNT samochodu osobowego. Upowszechnienie się takiego kierunku orzeczniczego pozwoli podatnikom zdecydowanie łatwiej egzekwować przysługujące im prawo do korygowania podstawy opodatkowania i zapłaconego podatku akcyzowego, a tym samym odzyskiwania nadpłaty.