Korekta zapłaconej akcyzy od WNT samochodu osobowego jednak możliwa?

Korekta zapłaconej akcyzy od WNT samochodu osobowego jednak możliwa?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie rozstrzygnął na korzyść podatnika kwestię związaną z możliwością stwierdzenia i zwrotu nadpłaty akcyzy zapłaconej od dokonanego wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodów osobowych. To przełomowe stanowisko, biorąc pod uwagę dotychczasową, ugruntowaną, niekorzystną dla podatników linię orzeczniczą. Orzeczenie to jest ważne przede wszystkim z punktu widzenia importerów, którzy „sprowadzają” samochody osobowe na terytorium kraju i płacą z tego tytułu akcyzę.

Wyrok Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie o sygnaturze III SA/Wa 2687/21 (a także 19 innych postępowaniach) zapadł 12 maja 2022 r. Jego uzasadnienie jest co prawda niedostępne, ale jak możemy przeczytać w artykule opublikowanym w „Dzienniku Gazecie Prawnej” sąd orzekł, że jeżeli cena samochodu sprowadzonego z zagranicy została następnie obniżona lub podwyższona, to podatnik powinien móc skorygować wysokość zapłaconego już podatku akcyzowego.

Dotychczasowa linia orzecznicza była niekorzystna dla podatników. Przewidywała bowiem, że w przypadku podatku akcyzowego należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu korekta jest niemożliwa. Z korzystnego wyroku ucieszą się przede wszystkim importerzy samochodów. Co prawda majowe orzeczenia są nieprawomocne, jednakże dają nadzieję, w szczególności jeśli się uprawomocnią, na zmianę podejścia organów podatkowych co do możliwości dokonywania korekty akcyzy od samochodów sprowadzanych z zagranicy. Jak wynika z przywoływanego już artykułu z „DGP”, WSA w Warszawie wskazał, że kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy, tj. kwota, o której stanowi art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym (AKCu), określający podstawę opodatkowania akcyzą przy dokonaniu WNT samochodu osobowego, nie musi być utożsamiana z kwotą wskazaną na pierwotnej fakturze dokumentującej zakup tego samochodu. Należy ją rozumieć niejako szerzej, tj. jako kwotę, na którą umówiły się strony transakcji. W związku z powyższym istotne są warunki umowy, która może przewidywać przyznanie rabatu po spełnieniu przez nabywcę określonych warunków zapisanych w umowie, co nie jest w branży motoryzacyjnej sytuacją odosobnioną, bowiem wiele umów przewiduje możliwość obniżenia ceny samochodu np. w przypadku zrealizowania przez importera określonych celów sprzedażowych.   

Dotychczasowa niekorzystna linia orzecznicza  

Dotychczas sądy potwierdzały stanowisko organów, że dokonanie korekty akcyzy zapłaconej od sprowadzonego z zagranicy samochodu osobowego w przypadku np. obniżenia ceny pojazdu z uwagi na przyznanie rabatu (tj. obniżenie ceny sprowadzonego samochodu) – co do zasady nie jest możliwe. Organy argumentowały swoje stanowisko wskazując, że z ustawy o podatku akcyzowym nie wynika prawo podatnika do dokonania korekty. W tym kontekście powoływały się na art. 104 ust. 1 pkt 2 AKCu, który wskazuje, że przy dokonaniu WNT akcyza należna jest od kwoty, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy. Organy podatkowe podkreślały zatem, że akcyzę należy obliczyć od ceny samochodu, którą podatnik powinien zapłacić, gdy dokonuje WNT, tj. w momencie powstania obowiązku podatkowego, a zatem od kwoty wynikającej z pierwotnej faktury dokumentującej sprzedaż tego samochodu na rzecz importera. Powyższą argumentację akceptowały także sądy administracyjne. 

WSA w Warszawie wskazał, że kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy, tj. kwota, o której stanowi art. 104 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym (AKCu), określający podstawę opodatkowania akcyzą przy dokonaniu WNT samochodu osobowego, nie musi być utożsamiana z kwotą wskazaną na pierwotnej fakturze dokumentującej zakup tego samochodu. Należy ją rozumieć niejako szerzej, tj. jako kwotę, na którą umówiły się strony transakcji.

Ponadto, w kontekście możliwości dokonania korekty podstawy opodatkowania podkreślano, że ustawa akcyzowa przewiduje, że takie prawo przysługuje jedynie organom podatkowym – w przypadku, gdy cena samochodu bez uzasadnionej przyczyny odbiega od jego średniej wartości rynkowej.

Nie zawsze tak było

Należy jednak podkreślić, iż w przeszłości (na gruncie poprzedniego brzmienia ustawy o podatku akcyzowym) sądy (w tym nawet Naczelny Sąd Administracyjny) wydawały korzystne dla podatników rozstrzygnięcia wskazujące na to, że dokonanie korekty akcyzy jest możliwe. Przykładowo w wyroku z 27 listopada 2014 r. (sygn. I GSK 367/13) NSA wskazał, że obniżenie ceny samochodów sprzedawanych bądź sprowadzanych z zagranicy uprawnia do zmniejszenia nie tylko VAT, ale także podatku akcyzowego. 

Także w wyroku z 7 lutego 2014 r. (sygn. I FSK 465/13) NSA podkreślił, iż „błędna jest wykładnia, polegająca na przyjęciu, że wyrażenie «kwota należna» użyte w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 1 u.p.a. z 2004 r. oznacza cenę transakcyjną udokumentowaną pierwotną fakturą sprzedaży, a nie cenę ostateczną uzyskaną z tytułu sprzedaży samochodu osobowego (w sytuacji, w której cena ostateczna udokumentowana fakturą korygującą różniła się od ceny transakcyjnej), zaś wszelkie zmiany ceny po wystawieniu faktury sprzedaży, w tym w wyniku udzielenia rabatów, nie wpływają na wysokość «kwoty należnej» i tym samym na wysokość podstawy opodatkowania w podatku akcyzowym”. Ponadto NSA wskazał, że na gruncie poprzedniego stanu prawnego (choć konkluzje pozostają aktualne także na gruncie obecnie obowiązującej ustawy) – „w przypadku zmniejszenia podstawy opodatkowania sprzedaży samochodu osobowego – podatnikowi przysługuje uprawnienie do korekty podatku akcyzowego wykazanego w fakturze sprzedaży tego samochodu, dokonanej w trybie określonym w art. 29 ust. 4-4c ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), co wymaga wykazania w wystawionej fakturze korygującej skorygowanej kwoty podatku akcyzowego, adekwatnej do pomniejszonej podstawy opodatkowania”.

Nowa seria wyroków WSA w Warszawie daje nadzieje, że zarówno organy, jak i sądy, ponownie będą postrzegać cenę zakupu pojazdu szerzej niż tylko w kontekście ceny, która wynika z pierwotnie wystawionej faktury dokumentującej jego WNT, i pozwolą podatnikom na dokonywanie korekty podatku akcyzowego.