Stawka 0% dla WDT przedmiotu poleasingowego. Firma leasingowa wygrywa spór z fiskusem

Stawka 0% dla WDT przedmiotu poleasingowego. Firma leasingowa wygrywa spór z fiskusem

UE flaga

WSA w Warszawie wskazał, że choć to na dokonującym WDT spoczywa obowiązek udowodnienia, że towary będące przedmiotem transakcji zostały przemieszczone pomiędzy państwami członkowskimi oraz że zostały dostarczone do nabywcy, to organy podatkowe nie są uprawnione do kwestionowania prawa do zastosowania przez podatnika stawki 0% VAT bez wskazania, jakich elementów należytej staranności nie dopełnił. Orzeczenie wydane dla jednego z Klientów Kancelarii Gekko Taxens może przyczynić się do ograniczenia stosowania takich praktyk przez fiskusa.

Prawo podatnika do zastosowania stawki podatku od towarów i usług w wysokości 0% do WDT (wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) uzależnione jest od posiadania dokumentów potwierdzających jednoznacznie, iż doszło do wywozu towaru z Polski na terytorium innego państwa członkowskiego, który nastąpił w wyniku dokonania transakcji z ustalonym nabywcą, w celu przeniesienia – na ten konkretny podmiot – prawa do rozporządzania wywożonym towarem jak właściciel. Zważywszy na to, że WDT uprawnia dostawcę do zastosowania preferencyjnej stawki VAT 0%, jest on zobowiązany do udowodnienia wskazanych wyżej okoliczności.

WDT w praktyce firm leasingowych nie zdarza się często. Spotkać można jednak sytuacje, w których korzystający deklaruje wywóz przedmiotu poleasingowego w ramach wykupu. Czy finansujący może zastosować stawkę 0% w takim przypadku?

Odpowiedź na to pytanie wydaje się oczywista – jeśli przedmiot jest wywożony do innego kraju UE, stawka 0% jest prawem podatnika. Problem pojawić może się natomiast wtedy, gdy korzystający nie jest w pełni uczciwy i pomimo przedstawienia finansującemu dowodów wywozu, w rzeczywistości nie przetransportuje przedmiotu poza granicę Polski. Jest to o tyle problematyczne, że leasingodawca nie jest firmą handlową i nie specjalizuje się w wysyłaniu towarów poza Polskę. Najczęściej przedstawiciel finansującego nie będzie obecny przy wysyłce, a nawet gdyby był, mógłby zostać łatwo wprowadzony w błąd przez nieuczciwego korzystającego, zwłaszcza gdy chodzi o urządzenia wielkogabarytowe, których transport jest złożony i skomplikowany.

W kilku sprawach, w których Gekko Taxens reprezentowało jedną z firm leasingowych, organ zakwestionował prawo tej firmy do zastosowania stawki 0% przy WDT. Organ przeprowadził rozbudowane postępowanie dowodowe i wywodził, że towary nie zostały wywiezione albo ewentualny wywóz nie odbył się w ramach WDT.

Spraw było kilka i były one wielowątkowe. W pozostałych sprawach, które zostały rozstrzygnięte na poziomie sądu administracyjnego, kluczową kwestią było przedawnienie zobowiązania. Natomiast w najnowszej podstawowym wątkiem okazała się tzw. należyta staranność firmy leasingowej.

Obowiązki po stronie dostawcy…

Jak wskazał WSA w Warszawie w wydanym 14 września 2022 r. wyroku (sygn. akt: III SA/Wa 517/22) nie jest sprzeczne z prawem wspólnotowym wymaganie, aby dostawca przedsięwziął wszystkie środki, których zastosowania można od niego racjonalnie żądać, w celu zagwarantowania, by dokonywana przez niego czynność nie prowadziła do udziału w oszustwie.

Sąd podzielił jednak stanowisko skarżącej spółki i uchylił decyzję Naczelnika Mazowieckiego Urzędu Celno-Skarbowego, stwierdzając, że organy podatkowe mogą zakwestionować prawo podatnika do zastosowania stawki podatku VAT w wysokości 0% tylko jeśli ustalą, że dostawca nie przedsięwziął wszelkich racjonalnych środków, jakie pozostawały w jego mocy, w celu zagwarantowania, że dokonywana przez niego czynność nie prowadzi do udziału w oszustwie podatkowym.

Zdaniem Sądu organy nie mogą kwestionować prawa do zastosowania stawki 0% VAT, poprzestając na stwierdzeniu, że przedłożone przez podatnika dokumenty nie odzwierciedlają stanu faktycznego lub są nierzetelne. WSA wprost wskazał, że organy podatkowe miały obowiązek wziąć pod uwagę fakt, że spółka mogła paść ofiarą oszustwa i w związku z tym powinny przeanalizować, czy w świetle zaistniałych okoliczności przedsiębiorca dochował należytej staranności.

Powyższy wyrok dostarcza cennych wskazówek dla podatników, realizujących dostawy do kontrahentów z zagranicy. WSA w Warszawie potwierdził bowiem, że uznanie danej dostawy za WDT musi być dokonywane na podstawie elementów obiektywnych, takich jak fizyczne przemieszczenie towarów pomiędzy państwami członkowskimi oraz dostarczenie towaru do nabywcy. To na podatniku ciąży obowiązek wykazania spełnienia ww. przesłanek. Powinien on przedstawić dokumenty potwierdzające zarówno fakt wywiezienia, jak i dostarczenia towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy.

… ale również po stronie organów

Jednocześnie jednak Sąd wskazał, że organy podatkowe nie mogą kwestionować prawa do zastosowania stawki 0% VAT, poprzestając na stwierdzeniu, że przedłożone przez podatnika dokumenty nie odzwierciedlają stanu faktycznego lub są nierzetelne. WSA wprost wskazał, że w przypadku opisywanej sprawy organy podatkowe miały obowiązek wziąć pod uwagę fakt, że spółka mogła paść ofiarą oszustwa i w związku z tym powinny one przeanalizować, czy w świetle zaistniałych okoliczności przedsiębiorca dochował należytej staranności. W dalszej kolejności organy powinny przedstawić argumenty, które ich zdaniem pozwalają na uznanie, że w warunkach spornej transakcji podatnik zachował się niestarannie, jakich czynności zaniedbał i jakich ważnych okoliczności nie dostrzegł.

Wyrok ten nie jest jeszcze prawomocny. Nie rozstrzyga on też sprawy co do istoty, ponieważ sąd nie przesądził braku winy podatnika. Istotną kwestią jest jednak brak zgody na jednostronne obciążanie podatnika zaniechaniami jego kontrahentów bez udowodnienia winy czy współwiny za te zaniechania. Na ten moment trudno przewidzieć ostateczny finał procesu.

Jakie wnioski dla leasingodawców?

Najważniejszym wnioskiem z opisanej sprawy jest to, że tego typu transakcje są w ramach kontroli szczegółowo analizowane przez organy podatkowe, a samo posiadanie potwierdzenia wywozu towarów może nie być wystarczające dla fiskusa. Organy mogą weryfikować, czy towar został rzeczywiście wywieziony w ramach WDT i, jeśli tak się nie stało, dążyć do obciążenia dostawy krajową stawką VAT.

Drugim istotnym wnioskiem jest to, że firma leasingowa, dokonująca dostawy w warunkach EXW, może być uprawniona do zastosowania stawki 0% VAT, nawet jeśli do wywozu nie doszło, a spółka została oszukana przez kontrahenta. W takim wypadku to organ ma wykazać świadome uczestnictwo podatnika w oszustwie.

Z pewnością opisany wyrok jest istotnym argumentem dla leasingodawców w podobnych sporach. Niemniej cała sprawa powinna być przestrogą, że jakiekolwiek transakcje transgraniczne powinny podlegać bardzo szczegółowej analizie – jako obarczone podwyższonym ryzykiem.

Autorzy:

Jessa_Katarzyna_foto_min-min
Bartosz Mazur

Autor: Bartosz Mazur, doradca podatkowy