Zmiany w CIT i PIT. Mniej biurokracji, więcej jasności i w końcu bezpieczeństwo dla PGK
Na początek 2026 r. planowane jest wejście w życie nowelizacji ustaw o PIT i CIT. Projekt z 8 maja 2025 r. (UDER23) to kolejny krok w realizacji rządowego planu deregulacji, którego celem jest uproszczenie przepisów, zmniejszenie obowiązków administracyjnych i większa przejrzystość systemu podatkowego. Zmiany dotyczą przede wszystkim spółek jawnych, podatkowych grup kapitałowych oraz firm działających w strefach ekonomicznych.
Spółki jawne: CIT-15J już nie co roku
Obecnie spółki jawne, których wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne, mają obowiązek corocznego informowania urzędu skarbowego o swojej strukturze właścicielskiej (formularz CIT-15J). Brak złożenia tej informacji skutkuje nabyciem statusu podatnika CIT przez spółkę, co może prowadzić do nieplanowanych konsekwencji podatkowych.
Nowelizacja przewiduje, że jeśli skład wspólników i ich udziały się nie zmieniły, spółka nie będzie musiała ponownie składać tej samej informacji. Wystarczy, że wcześniej złożone dane pozostają aktualne.
To drobna, ale bardzo praktyczna zmiana – pozwoli uniknąć niepotrzebnych formalności i ryzyka sankcji wynikających z przeoczenia obowiązku.
Powyższa zmiana nie może jednak całkowicie pozbawić podatników czujności, ponieważ projekt usuwa jedynie obowiązek składania cyklicznej informacji co roku. Pierwotne zgłoszenie (z bardzo krótkim terminem realizacji – wynoszącym 14 dni) wciąż pozostaje w przepisach ustawy o CIT.
Bez surowej sankcji za nierynkowe transakcje. Nadchodzi boom na PGK?
Najważniejsza, a wręcz fundamentalna zmiana dotyczy podatkowych grup kapitałowych (PGK). Dziś takie podmioty muszą dziś spełniać rygorystyczne warunki, aby zachować swój status podatkowy. Jednym z nich jest obowiązek przeprowadzania transakcji z podmiotami powiązanymi spoza grupy na warunkach rynkowych. Zasada ceny rynkowej dotyczy wszystkich podatników CIT, ale tylko w przypadku PGK sankcja za jej naruszenie jest tak drastyczna. Naruszenie wskazanego wymogu, nawet w drobnym zakresie, może bowiem skutkować automatyczną utratą statusu podatnika CIT przez PGK. Jest to okoliczność, która w ogromnej mierze zniechęca podatników do korzystania z tej formy organizacyjnej czy wręcz prowadzi do likwidowania istniejących PGK.
Projekt ustawy zakłada uchylenie tej surowej sankcji. W rezultacie, jeśli spółki z PGK dokonają transakcji z podmiotem powiązanym na warunkach odbiegających od rynkowych, nie stracą automatycznie statusu podatnika.
Co istotne, projekt zakłada działanie przepisów wstecz, bowiem dotychczasowy art. 1a ust. 2 pkt 3 lit. b) ustawy o CIT, ma nie być stosowany do PGK, która naruszyła ten warunek również przed 1 stycznia 2026 roku, jeżeli przed tym dniem nie została wydana decyzja stwierdzająca rozwiązanie PGK i spółki z grupy nie dokonały stosownego rozliczenia CIT wynikającego z rozwiązania PGK.
Dziś naruszenie zasady ceny rynkowej przez PGK może skutkować automatyczną utratą statusu podatnika CIT. Projekt ustawy zakłada uchylenie tej surowej sankcji. W rezultacie, jeśli spółki z PGK dokonają transakcji z podmiotem powiązanym na warunkach odbiegających od rynkowych, nie stracą automatycznie statusu podatnika.
Projektowana zmiana może skutkować „boomem” na PGK. Zmiany w tym obszarze są bardzo oczekiwane z kilku względów. Po pierwsze, PGK sama z siebie jest niezwykle korzystna dla grup, w skład których wchodzą takie spółki, które raportują straty, jak i takie, które deklarują dochód podatkowy. Po drugie, w ostatnich latach wprowadzono nowe, korzystniejsze zasady odliczenia strat w PGK. Po trzecie, PGK ma wiele zalet w podatku minimalnym. Usunięcie drastycznej sankcji, która wiąże się z ogromnym ryzkiem podatkowym założenie PGK, może spowodować, że wiele grup chętnie skorzysta z tego rozwiązania.
Zwrot pomocy publicznej tylko w rzeczywistej wysokości
To najistotniejsza zmiana z punktu widzenia firm działających w specjalnych strefach ekonomicznych (SSE) lub objętych Polską Strefą Inwestycji (PSI), które korzystają z decyzji o wsparciu lub zezwoleń na prowadzenie działalności.
Obecne przepisy wymagają, by w przypadku uchylenia decyzji o wsparciu lub cofnięcia zezwolenia podatnik zwrócił maksymalną możliwą pomoc publiczną przypisaną do tej decyzji – niezależnie od tego, czy faktycznie z niej skorzystał.
Projekt zakłada wprowadzenie alternatywnego mechanizmu. Jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą określić faktyczny dochód z inwestycji oraz związany z nim niezapłacony podatek, będzie mógł rozliczyć tylko tę rzeczywistą kwotę.
Zmiana ma dotyczyć zarówno podatników PIT, jak i CIT. To rozwiązanie ma szczególne znaczenie dla firm, które posiadają więcej niż jedną decyzję o wsparciu lub zezwolenie. W razie problemów z realizacją jednego z projektów (np. z powodu zdarzeń losowych), nie będą one zmuszone do zwrotu pełnej, maksymalnej pomocy, ale tylko tej, z której faktycznie skorzystały.
Nowe zasady dotyczące zwrotu pomocy publicznej będą miały zastosowanie do decyzji cofniętych lub uchylonych po 31 grudnia 2025 r.
Zmiany od 2026 r.
Rozwiązania wynikające z projektu nowelizacji ustawy o PIT i CIT z 8 maja 2025 r. mają zacząć obowiązywać 1 stycznia 2026 r. Zmiany są bardzo potrzebne, a w obszarze PGK wręcz krytycznie istotne. To zasadny krok w stronę prostszego i mniej sformalizowanego systemu podatkowego, z mniejszą ilością obowiązków administracyjnych, a także nieproporcjonalnych sankcji.
Bartosz Mazur, doradca podatkowy