Kto podatnikiem WHT – odbiorca płatności czy rzeczywisty beneficjent? Ważny wyrok
Wyrok WSA w Warszawie z 3 stycznia 2025 r. ma istotne znaczenie dla kwestii związanych z ustaleniem podatnika WHT (podatku u źródła), zwłaszcza w odniesieniu do struktur finansowania obejmujących podmioty pośredniczące. Sąd orzekł bowiem, że płatnicy podatku u źródła mogą stosować koncepcję „look-through”, uwzględniając rzeczywistego właściciela należności, a nie pośredniego odbiorcę płatności, dając im tym samym ważny argument w dyskusji z organami.
W kontekście przepisów dotyczących podatku dochodowego kluczowe jest określenie, kto jest podatnikiem WHT – czy jest nim formalny odbiorca, czy też rzeczywisty właściciel płatności. Ustalenie podatnika może być skomplikowane w przypadku, gdy w procesie płatności występują również podmioty pośredniczące.
W takich sytuacjach można jednak próbować odwoływać się do koncepcji „look-through”, która umożliwia zastosowanie preferencyjnego opodatkowania zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartą między Polską a krajem, w którym znajduje się rzeczywisty właściciel odbiorcy płatności. Dotyczy to również sytuacji, gdy płatność jest realizowana za pośrednictwem podmiotu, który nie jest rzeczywistym właścicielem należności i znajduje się w innym kraju niż właściciel. Należy jednak podkreślić, że taka możliwość nie wynika z przepisów wprost – jest niejako koncepcją orzeczniczą. Sama lektura ustaw podatkowych nie udzieli zatem definitywnej odpowiedzi, kiedy można skorzystać z tego rozwiązania, dlatego podatnicy zmuszeni są weryfikować taką możliwość w oparciu o rozumienie klauzuli rzeczywistego właściciela, przepisy międzynarodowe, orzecznictwo oraz interpretacje.
Przełomowy wyrok?
Do tej pory organy przedstawiały niestety rozbieżne stanowiska w kontekście stosowania koncepcji „look-through” przy poborze podatku u źródła. Wyrok WSA w Warszawie III SA/Wa 2385/24 z 3 stycznia 2025 r. oznacza pewne odstępstwo od wcześniejszych orzeczeń, w tym od wyroku NSA z 16 listopada 2022 r. (II FSK 598/20) odrzucającym koncepcję „look-through”.
WSA w Warszawie wskazał, że płatnik powinien uwzględniać rzeczywistego właściciela należności, a nie pośrednika, w związku z czym konsekwencje podatkowe wypłaty odsetek powinny zostać określone w odniesieniu do ich rzeczywistego właściciela. Nowy wyrok, choć nieprawomocny, potwierdza prawo płatników i podatników do ochrony wynikającej z przepisów międzynarodowych w sytuacji, gdy wypłata należności nie następuje bezpośrednio na rzecz jej rzeczywistego właściciela.
Za sprawą tegorocznego orzeczenia Sąd uchylił interpretację Dyrektora KIS, który również sprzeciwił się możliwości zastosowania koncepcji „look-through”. Sprawa dotyczyła polskiego oddziału spółki luksemburskiej, wypłacającego odsetki brytyjskiemu wehikułowi sekurytyzacyjnemu, który następnie przekazywał środki do amerykańskiego funduszu i brytyjskiego banku. Brytyjski wehikuł, mimo że był formalnym odbiorcą płatności, pełnił jedynie rolę pośrednika przekazującego otrzymane należności do podmiotów wskazanych we wniosku jako rzeczywiści właściciele odsetek, tj. do spółki amerykańskiej i brytyjskiego banku. Wątpliwości dotyczyły możliwości zastosowania UPO z USA i Wielką Brytanią wobec rzeczywistych beneficjentów z pominięciem pośrednika. W interpretacji z 3 września 2024 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.402.2024.1.END) Dyrektor KIS uznał jednak, że bezpośrednim odbiorcą i jednocześnie podatnikiem jest brytyjski podmiot, pomimo że nie jest on jednocześnie rzeczywistym właścicielem należności.
WSA w Warszawie w powołanym orzeczeniu o sygn. III SA/Wa 2385/24 nie zgodził się z takim stanowiskiem i uchylił interpretację, podkreślając, że płatnik powinien uwzględniać rzeczywistego właściciela należności, a nie pośrednika, w związku z czym konsekwencje podatkowe wypłaty odsetek powinny zostać określone w odniesieniu do ich rzeczywistego właściciela.
Nadal ostrożnie z „look-through”
Wyrok ma istotne znaczenie w kontekście rozliczeń dotyczących podatku u źródła i stanowi ważny argument w dyskusji z organami podatkowymi, zwłaszcza w odniesieniu do struktur finansowania obejmujących podmioty pośredniczące. Potwierdza prawo płatników i podatników do ochrony wynikającej z przepisów międzynarodowych w sytuacji, gdy wypłata należności nie następuje bezpośrednio na rzecz jej rzeczywistego właściciela.
Wyrok WSA jest jednak jeszcze nieprawomocny, a sprawa zostanie przekazana do rozpatrzenia przez NSA. Mimo pozytywnego rozstrzygnięcia kwestii rzeczywistego właściciela należności a pośredniego odbiorcy płatności, z pewnością nadal należy zachowywać ostrożność przy stosowaniu koncepcji „look-through”, zwłaszcza w świetle niejednolitego orzecznictwa.
Istnieje również szansa, że wątpliwości w zakresie stosowania przepisów dotyczących rzeczywistego właściciela oraz zasady „look-through” zostaną wyeliminowane wraz z wydaniem objaśnień podatkowych dotyczących podatku u źródła. Ministerstwo Finansów przygotowuje je od dłuższego czasu, o czym pisaliśmy jeszcze w 2023 r. w artykule „Nowy projekt objaśnień podatkowych WHT. Ministerstwo pogłębia chaos”. Według doniesień prace związane z wydaniem objaśnień wkrótce mają zostać w końcu sfinalizowane.
Autor: Anna Cabańska