Czy stawkę amortyzacyjną można obniżyć wstecznie? NSA konsekwentny
NSA po raz kolejny potwierdził, że podatnik ma prawo do obniżenia stawek amortyzacyjnych również za lata ubiegłe, o ile nie upłynął okres przedawnienia zobowiązania podatkowego, choć wcześniej w tej sprawie Dyrektor KIS uznał takie działanie za niedopuszczalne. Rozstrzygnięcie ma istotne znaczenie m.in. dla podmiotów, którzy generują straty podatkowe.
Retrospektywna zmiana stawki amortyzacyjnej jest dopuszczalna
Sprawa dotyczyła spółki, która planowała obniżyć stawki amortyzacyjne wybranych środków trwałych do poziomu nawet bliskiego zeru – zarówno za bieżący rok, jak i za poprzednie lata podatkowe, pod warunkiem że nie uległy one jeszcze przedawnieniu. Spółka wskazywała, że zgodnie z art. 16i ust. 5 ustawy o CIT, podatnicy stosujący metodę liniową mają możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych względem tych określonych w Wykazie. W jej ocenie przepis ten nie zawiera ograniczeń czasowych uniemożliwiających dokonanie korekty w sposób wsteczny.
Wydając interpretację w 2021 r., Dyrektor KIS uznał takie stanowisko za nieprawidłowe. W jego ocenie możliwe jest jedynie obniżenie stawki na przyszłość – od początku roku podatkowego następującego po roku bieżącym. Organ wskazywał, że przepis nie pozwala na korektę odpisów amortyzacyjnych za wcześniejsze lata podatkowe.
Tej wykładni nie podzielił jednak WSA w Lublinie, który uchylił interpretację. W ocenie Sądu przepis art. 16i ust. 5 ustawy o CIT nie zakazuje zmiany stawek amortyzacyjnych za okresy wcześniejsze. Wręcz przeciwnie – wskazuje jedynie możliwe „punkty w czasie”, od których może nastąpić zmiana, tj. miesiąc wprowadzenia środka trwałego do ewidencji lub pierwszy miesiąc dowolnego kolejnego roku podatkowego. Brak natomiast podstaw, by z przepisu tego wywodzić zakaz stosowania zmiany wstecz, skoro ustawodawca nie wskazał tego wprost.
NSA: brak zakazu wstecznej korekty w ustawie
NSA w pełni podzielił argumentację sądu I instancji. Wskazał, że przepis art. 16i ust. 5 ustawy o CIT przewiduje możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych, lecz jedynym ograniczeniem jest to, że podatnik musi stosować wybraną stawkę konsekwentnie przez cały rok podatkowy. Zmiana stawki możliwa jest od początku roku podatkowego, a w przypadku pierwszego roku amortyzacji – również w trakcie roku.
NSA zauważył, że ustawy o CIT przewiduje możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych, a jedynym ograniczeniem jest to, że podatnik musi stosować wybraną stawkę konsekwentnie przez cały rok podatkowy. Sąd potwierdził też, że zmiana stawek amortyzacyjnych za okresy wcześniejsze nie wymaga zaistnienia błędu rachunkowego czy oczywistej omyłki – może być efektem decyzji podatnika, który chce np. dostosować politykę podatkową do realnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Sąd wyraźnie zaznaczył, że czynności planowane przez podatnika nie miały wiązać się ze zmianą metody amortyzacji, lecz z działaniem w granicach tej samej metody – amortyzacji liniowej – zgodnie z którą dopuszczalne jest obniżenie stawki nawet do poziomu bliskiego zeru. NSA uznał również, że przyjęcie wykładni prezentowanej przez organ podatkowy prowadziłoby do nierealizowania celu, dla którego możliwość obniżania stawek została przewidziana, tj. zapewnienia elastyczności podatnikom w sytuacjach zmiennej rentowności i możliwości rozliczenia strat podatkowych.
Co istotne, NSA potwierdził, że zmiana stawki nie wymaga zaistnienia błędu rachunkowego czy oczywistej omyłki – może być efektem decyzji zarządczej podatnika, podejmowanej m.in. w celu dostosowania polityki podatkowej do realnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Linia orzecznicza już ukształtowana
Omawiany wyrok nie jest pierwszym w którym NSA potwierdził uprawnienie podatników do korekty wstecznej stawek amortyzacyjnych. Pierwsze tego typu orzeczenie zapadło w 2022 r. (pisaliśmy o nim w artykule „Wsteczna korekta amortyzacji – zielone światło od NSA”), zaś kolejne m.in. w 2024 r. („Wsteczna korekta amortyzacji – kolejne pozytywne wyroki NSA”).
Należy mieć nadzieję, że tę ukształtowaną linię orzeczniczą będą dostrzegać organy podatkowe, a prawo podatników do elastycznego zarządzania stawkami amortyzacyjnymi także w odniesieniu do przeszłości, nie będzie musiało być potwierdzone w drodze postępowania sądowego.
Autor: Robert Pytlak