Cesja leasingu finansowego. Sąd (wreszcie) wskazał, na kogo wystawić fakturę korygującą
Jeśli przeprowadzono cesję umowy leasingu i przy ostatecznym rozliczeniu umowy okazuje się, że wynagrodzenie za leasing różni się od tego, które zostało pierwotnie zafakturowane, korekta faktury ma być skierowana do pierwotnego korzystającego, a nie do przejmującego (na rzecz którego zostały przeniesione prawa i obowiązki z umowy leasingu w wyniku umowy cesji). W takiej sytuacji należy korygować fakturę wystawioną na rzecz pierwotnego korzystającego, dlatego że to wtedy z punktu widzenia podatku VAT doszło do dostawy towaru. To konkluzje wyroku WSA w Warszawie, który może zakończyć wątpliwości co do skutków w podatku VAT cesji umów leasingu finansowego.
Tezy wynikające z powołanego orzeczenia są o tyle istotne, że w 2023 i 2024 r. Dyrektor KIS wydał szereg interpretacji indywidualnych dotyczących skutków podatkowych cesji umowy leasingu finansowego. Za ich sprawą ugruntowane zostało stanowisko, zgodnie z którym finansujący nie jest zobowiązany do korekty faktury dokumentującej leasing finansowy i wystawienia nowej na przejmującego umowę (temat szeroko omówiony w artykułach: „Cesja leasingu finansowego. Finansujący bez obowiązku dokonania korekt”, „Ugruntowane stanowisko organów w sprawie cesji umowy leasingu finansowego”, „Kolejna interpretacja dotycząca cesji leasingu finansowego, ale problemy pozostają”. Stosując tę wykładnię, a więc jeśli – jak wskazują organy – finansujący nie jest zobowiązany do dokonywania korekty pierwotnej faktury dokumentującej leasing finansowy w przypadku zmiany korzystającego, to konsekwentnie wszelkie korekty faktury na leasing finansowy należałoby wystawiać na podmiot, na rzecz którego dokonano cesji umowy leasingu.
Podejście fiskusa problemem dla finansujących
Takie rozumienie regulacji podatkowych z perspektywy firm leasingowych wywoływało wiele kontrowersji. Przede wszystkim wątpliwości budziło to, czy wystawienie faktury korygującej na leasing finansowy na rzecz innego podmiotu niż wskazany na fakturze pierwotnej, jest prawidłowe w odniesieniu do samej konstrukcji podatku VAT. Istniały i istnieją co do tego poważne wątpliwości, gdyż sama idea faktury korygującej ma przecież na celu usunięcie błędów i pomyłek w fakturze pierwotnej lub wskazanie prawidłowej podstawy opodatkowania na skutek zdarzeń, które miały miejsce po wystawieniu faktury pierwotnej (wynikające albo z samej istoty czynności dokumentowanej fakturą, albo czynności obiektywnych), do której odnosi się korekta i jest z nią ściśle powiązana.
Wystawienie korekty faktury dokumentującej leasing finansowy na rzecz przejmującego i pozostawienie bez zmian faktury pierwotnej wystawionej na pierwotnego korzystającego wydaje się dodatkowo rozwiązaniem niekompletnym, bowiem w przypadku zmniejszenia podstawy opodatkowania jej zastosowanie nie wywoła skutku w postaci modyfikacji VAT naliczonego, który z otrzymanej faktury odliczył pierwotny korzystający. Przejmujący korzystający otrzyma natomiast fakturę korygującą, której nie będzie mógł powiązać z żadną fakturą (poza otrzymaną od pierwotnego korzystającego, która dokumentuje cesję umowy leasingu). Co jednak w sytuacji, w której pierwotny korzystający – jako podstawę opodatkowania w fakturze dokumentującej cesję – wskaże kwotę wynikającą z faktury otrzymanej od finansującego pomniejszoną o należności uiszczone na rzecz finansującego z tytułu umowy? Dyrektor KIS nie dostrzegł tego problemu i w wydawanych interpretacjach zupełnie go pomijał.
WSA w Warszawie wskazał, że przy cesji umowy leasingu finansowego zmiana podstawy opodatkowania, której naturalnym skutkiem jest zmiana wysokości podatku należnego na fakturze, wywołuje skutek również w zakresie podatku naliczonego, który odliczył pierwotny korzystający i w związku z tym to do niego powinna być kierowana faktura korygująca wystawiona przez finansującego.
WSA zrozumiał istotę problemu
WSA w Warszawie w wyroku z 14 maja 2025 r. nie zgodził się z koncepcją wystawania faktury korygującej na rzecz przejmującego. Uznał, że jeśli po zakończeniu okresu leasingu okaże się, że wynagrodzenie za leasing różni się od tego, które zostało pierwotnie zafakturowane, to korekta faktury ma być skierowana do pierwotnego korzystającego.
W uzasadnieniu ustnym orzeczenia Sąd wskazał, że w takiej sytuacji należy korygować fakturę wystawioną na rzecz pierwotnego korzystającego, dlatego że to właśnie wtedy – nie z punktu widzenia prawa cywilnego, tylko z punktu widzenia podatku VAT – doszło do dostawy. Zdaniem WSA w ramach sytemu VAT leasing finansowy stanowi rodzaj sprzedaży na raty – takiej, że przedmiot zostaje wydany na samym początku i to w tym momencie dochodzi do dostawy w rozumieniu ustawy o VAT. Wówczas ta dostawa też zostaje opodatkowana w odniesieniu do wynagrodzenia za cały okres, pomimo że to wynagrodzenie następnie jest spłacane w ratach i jest rozłożone w czasie. Zatem, jeżeli dochodzi do końcowej korekty wartości tego wynagrodzenia, to rzutuje ona na podstawę opodatkowania pierwotnie dokonanej dostawy.
WSA w Warszawie zwrócił również uwagę na istotę korekty faktury, zgodnie z którą powinna ona co do zasady powodować zmianę również w zakresie podatku naliczonego po stronie podmiotu, który pierwotnie odliczył podatek naliczony, a więc po stronie pierwotnego korzystającego.
Cesja leasingu finansowego – koniec problemów?
Interpretacje indywidualne w zakresie skutków podatkowych cesji umowy leasingu finansowego (przede wszystkim dotyczące korekty faktury dokumentującej tę umowę), które publikował w ostatnich latach Dyrektor KIS, zamiast udzielić odpowiedzi na postawione pytania, wywołały szereg kolejnych pytań i wątpliwości – i to ze wszystkich stron tego typu umowy.
Omawiany wyrok WSA w Warszawie jest pierwszym, który w mojej ocenie dotyka istoty problemu. Sąd zaczął niejako od początku, skupiając się na pierwotnej dostawie (mającej miejsce pomiędzy finansującym i pierwotnym korzystającym) w rozumieniu ustawy o VAT. Z tytułu tej dostawy pierwotny korzystający odliczył podatek naliczony wykazany na fakturze dokumentującej leasing finansowy. W konsekwencji zmiana podstawy opodatkowania, której naturalnym skutkiem jest zmiana wysokości podatku należnego na fakturze, wywołuje skutek również w zakresie podatku naliczonego, który odliczył pierwotny korzystający i w związku z tym to do niego powinna być kierowana faktura korygująca wystawiona przez finansującego.
Nie pozostaje nic innego niż wyrazić pełną aprobatę do rozwiązania zaproponowanego przez WSA w Warszawie w powołanym orzeczeniu. Wystawianie korekty faktury na leasing finansowy na przejmującego od samego początku wydawało mi się rozwiązaniem nienaturalnym i nieprawidłowym. Mam nadzieję, że wyrok ten zakończy wątpliwości co do skutków w podatku VAT cesji umów leasingu finansowego.
