Darowizna przedmiotu poleasingowego bez podatku. Interpretacja dobra, wniosek niepotrzebny
Dyrektor KIS ostatnio systematycznie wydaje pozytywne interpretacje dotyczące skutków podatkowych na gruncie PIT darowizny przedmiotów poleasingowych. Chociaż nie sposób odmówić im prawidłowości, to już samo występowanie z tego typu wnioskiem może powodować większe ryzyko niż nieposiadanie interpretacji.
Darowizna bez podatku
Jedną z interpretacji odnoszących się do zasygnalizowanego na wstępie zagadnienia Dyrektor KIS wydał 21 lipca 2023 r. (sygnatura: 0114-KDIP3-2.4011.340.2023.5.MR). Potwierdził w niej, że w przypadku darowizny mamy do czynienia z nieodpłatnym, jednostronnym świadczeniem. W związku z aktem darowizny darczyńca nie otrzymuje żadnych wartości pieniężnych, ani innego przysporzenia majątkowego. Tym samym przekazanie samochodu w drodze darowizny nie będzie wywoływało skutków podatkowych u darczyńcy. Zatem opisana powyżej czynność prawna będzie obojętna podatkowo, co oznacza, że nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja tego zagadnienia nie rozstrzyga, ale trzeba pamiętać, że darowizna może podlegać opodatkowaniu po stronie obdarowanego – jeśli wartość darowizny przekroczy kwotę wolną. W takim przypadku najbliższe osoby darczyńcy, z tzw. podatkowej grupy „zerowej” nadal mogą jednak, pod warunkiem zgłoszenia darowizny w terminie, skorzystać z całkowitego zwolnienia z opodatkowania. Drugą istotną kwestia jest to, że przedmiot darowizny (będący ruchomością, np. samochodem) może zostać sprzedany przez obdarowanego bez opodatkowania już po pół roku.
Tak jest u osób fizycznych. U osób prawnych darowizna stanowi przychód, który może podlegać standardowemu opodatkowaniu.
Czy warto występować o interpretację?
Na tak postawione pytanie należy odpowiedzieć: zdecydowanie nie.
O interpretację powinno się wnosić wtedy, gdy istnieją wątpliwości prawne co do danego zagadnienia. W przypadku darowizny – takich wątpliwości nie ma i nigdy nie było. Aby powstał przychód w podatku dochodowym, musi istnieć należność. Darowizna – jako czynność nieodpłatna – nie może więc wygenerować przychodu.
Jaki więc motyw kieruje wnioskodawcami? Otóż prawdopodobnie łudzą się oni, że interpretacja zapewni im bezpieczeństwo podatkowe. Tymczasem problem podatkowy z darowizną przedmiotów poleasingowych podlega na tym, że taka darowizna jest obarczona wysokim ryzykiem uznania za obejście prawa. Wystarczy przeczytać wpisy np. na grupach leasingowych, aby zauważyć, że podatnicy zaczęli traktować darowiznę jako łatwo dostępny sposób na uniknięcie opodatkowania.
Nawet pozytywna interpretacja nie chroni podatnika przed zarzutem obejścia prawa, a to właśnie on jest najbardziej prawdopodobny przy dokonywaniu darowizny samochodu – szczególnie w niektórych sytuacjach. Należy też mieć świadomość, że urząd skarbowy właściwy dla podatnika otrzymuje wydaną dla niego interpretację. Można zakładać, że raczej zasugeruje ona urzędowi, że podatnik podejmuje podejrzane działania, niż ochroni go w przypadku kontroli.
W ogólności, darowizny przedmiotów w rodzinie zdarzają się bardzo często. Choćby rodzice często darowują dzieciom starsze samochody. Wektor bywa też odwrotny, zdarza się, że to dzieci darowują samochód mniej zamożnym rodzicom. Samochód bywa też elementem rozliczeń rozstających się małżonków. Czasem zdarza się, że osoby prowadzące ryzykowny biznes albo działalność polityczną przepisują cały majątek na małżonka (oczywiście, po wprowadzeniu rozdzielności majątkowej). Jak więc widać, sytuacji, w których takie darowizny występują i są w pełni uzasadnione, jest bardzo wiele.
Natomiast darowizna samochodu, która ma na celu jedynie uniknięcie PIT, który pojawia się przy sprzedaży, może zostać zakwestionowana pod zarzutem nadużycia prawa. Jako przykłady takich ryzykownych sytuacji można podać obdarowanie osoby z rodziny, która nie posiada prawa jazdy, albo małżonka, w którym darczyńca pozostaje w ustroju wspólności majątkowej.
Większe ryzyko – także zmiany przepisów
Niezależnie od tego, czy podatnik ma uzasadniony motyw ekonomiczny albo rodzinny, by dokonać darowizny, czy robi to jedynie po to, by nie zapłacić podatku – o interpretację wnioskować nie warto. W niczym ona nie pomoże, ponieważ rozstrzygnięcie fiskusa jest z góry wiadome – samo przekazanie darowizny na pewno nie jest opodatkowane. Natomiast nawet pozytywna interpretacja nie chroni podatnika przed zarzutem obejścia prawa, a to właśnie on jest w takiej sytuacji najbardziej prawdopodobny. Jednocześnie, należy mieć świadomość, że urząd skarbowy właściwy dla podatnika otrzymuje wydaną dla niego interpretację. Można zakładać, że taka interpretacja raczej zasugeruje urzędowi, że podatnik podejmuje podejrzane działania, niż ochroni ona podatnika w przypadku kontroli.
Ostatnim aspektem sprawy jest fakt, że rosnąca liczba wniosków o interpretację w takich sprawach doprowadzi zapewne w końcu ustawodawcę do wniosku, że trzeba zmienić przepisy w tym względzie, co ostatecznie zablokuje możliwość tego rodzaju optymalizacji i skomplikuje sytuację osób, które z uzasadnionych względów chciałyby dokonać darowizny pojazdu.
Autor: Bartosz Mazur, doradca podatkowy