NSA: brak podatku u źródła od zagranicznej polisy

Przez organy podatkowe usługi ubezpieczeniowe uznawane są za zbliżone do usług gwarancyjnych, dlatego w przypadku świadczeń nabywanych od podmiotów zagranicznych fiskus dąży do zastosowania podatku u źródła (WHT) na mocy art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT. Odmienne zdanie mają jednak sądy administracyjne, w tym NSA, co potwierdza niedawny wyrok.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT, z tytułu uzyskanych na terytorium Polski przez nierezydentów przychodów ze świadczenia usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń, oraz świadczeń o podobnym charakterze ustala się podatek dochodowy w wysokości 20% takich przychodów.

Z kolei art. 26 ust. 1 ustawy o CIT przewiduje, że podmioty dokonujące wypłat należności z tytułów wymienionych m.in. w art. 21 ust. 1 są płatnikami podatku u źródła obowiązanymi do poboru WHT w dniu dokonania wypłaty do podmiotów zagranicznych. W celu zastosowania stawki podatku bądź niepobrania podatku w ogóle na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania konieczne jest udokumentowanie siedziby zagranicznego kontrahenta za pomocą certyfikatu rezydencji.

Czy ubezpieczenie to gwarancja?

W tym kontekście pojawiają się pewne trudności z klasyfikacją usług ubezpieczeniowych. W zależności od przyjętego podejścia, obowiązki płatnika będą się różnić.

Jeśli uznamy, że katalog określony w przywołanym art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT nie obejmuje usług ubezpieczeniowych, to podmioty dokonujące płatności za te usługi są zwolnione z wszelkich obowiązków na gruncie WHT. 

Jeśli zaś przyjmiemy, że usługi ubezpieczeniowe są świadczeniami o podobnym charakterze do usług gwarancji i poręczeń, to płatnik dokonujący wypłat na rzecz podmiotów zagranicznych z tego tytułu musiałby spełnić dwa warunki:

• po pierwsze, aby móc uniknąć pobrania zryczałtowanego podatku, musiałby pozyskać certyfikat rezydencji od podmiotu zagranicznego;
• po drugie, byłby również zobowiązany do uwzględnienia wypłaconych kwot w rocznej informacji IFT-2R.

Dyrektor KIS twardo broni stanowiska

Z zasygnalizowanym powyżej dylematem mierzyła się też jedna ze spółek, która wystąpiła o udzielenie interpretacji indywidulanej w tym zakresie. We wniosku wykazywała, że gwarancje oraz poręczenia należy interpretować łącznie, w kontekście świadczeń o podobnym charakterze, jako środki zabezpieczenia wierzytelności. Na tej podstawie wskazano szereg różnic, które wykluczają zakwalifikowanie umów ubezpieczenia do katalogu art. 21 ust. 1 pkt. 2a ustawy o CIT.

Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak Dyrektor KIS, który w interpretacji z 6 września 2019 r. (sygn. 0111-KDIB2-3.4010.205.2019.2.MK) uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe.

Fiskus przegrywa w sądach

Spółka odwołała się od interpretacji organu do WSA w Warszawie, który 9 lipca 2020 r. (sygn. III SA/Wa 2621/19) wydał wyrok pozytywny dla spółki. W swoim stanowisku wskazał na różnice w charakterze tych umów, gdzie ubezpieczenie jest zawsze umową dwustronną, zaś gwarancja zwykle jest umową o charakterze trójstronnym, w ramach której gwarant gwarantuje wykonanie lub zabezpieczenie pewnego świadczenia wobec wierzyciela przez inny podmiot. Z uwagi na to – zdaniem Sądu – nie można zaakceptować stwierdzenia, że umowa gwarancji i umowa ubezpieczenia mają podobny charakter. Sąd wskazał, że w konsekwencji spółka opłacająca zagraniczną polisę nie potrąca polskiego podatku „u źródła” od płaconych składek.

Z uwagi na zaskarżenie wyroku przez organ sprawa finalnie trafiła do NSA. Sąd w wyroku z 16 maja 2023 r. (sygn. II FSK 2757/20) potwierdził jednak, że zgodnie z przyjętym rozumieniem usług o charakterze podobnym, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2a i nieobowiązującym już art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, konieczne jest, aby podobieństwo opierało się na istotnych cechach danej usługi (umowy), które można również odnaleźć w innych usługach.