Obowiązki informacyjne spółek nieruchomościowych. Co wynika z interpretacji ogólnej Ministra Finansów?

9 najważniejszych tez

Celem wprowadzonych w 2021 r. przepisów jest pozyskanie przez administrację skarbową informacji o podmiotach, które mogą być zobowiązane do zapłaty podatku w Polsce w przypadku zbycia udziałów (akcji) w spółce nieruchomościowej. Zakres tych informacji dookreśla interpretacja ogólna Ministra Finansów z 23 lutego 2023 r., której najważniejsze tezy są następujące:

1. Podmiotami, na które został nałożony obowiązek informacyjny, są: a) spółka nieruchomościowa, oraz b) podatnicy posiadający, bezpośrednio lub pośrednio, w spółce nieruchomościowej udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze („podatnicy posiadający prawa do spółki nieruchomościowej”).
2. Spółka nieruchomościowa, zobowiązana jest do raportowania informacji o: a) podatnikach posiadających prawa do spółki nieruchomościowej, oraz b) liczbie praw posiadanych przez każdy podmiot będący takim podatnikiem.
3. Podatnicy posiadający prawa do spółki nieruchomościowej (wymienieni w pkt 1b powyżej), zobowiązani są do składania informacji o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio w tej spółce, udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze. Wskazany obowiązek informacyjny dotyczy zarówno podmiotów będących polskimi rezydentami podatkowymi, jak i podmiotów niebędących polskimi rezydentami podatkowymi, tj. podmiotów nieposiadających miejsca zamieszkania albo siedziby lub zarządu na terytorium Polski.
4. Przez „podatnika posiadającego (bezpośrednio lub pośrednio) prawa do spółki nieruchomościowej”, wymienionego w pkt 1b), należy rozumieć: a) wspólnika spółki nieruchomościowej, b) podmiot, który posiada prawa do spółki nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw jest realizowane poprzez wspólnika lub kolejne podmioty (tzw. podmioty transparentne podatkowo), c) wspólnika spółki nieruchomościowej, będącego osobą fizyczną lub przedsiębiorstwem w spadku, d) osobę fizyczną lub przedsiębiorstwo w spadku, którzy posiadają prawa do spółki nieruchomościowej w sposób pośredni – w przypadku, gdy takie posiadanie praw realizowane jest poprzez wspólnika lub kolejne podmioty (tzw. podmioty transparentne podatkowo).
5. W celu obliczenia minimalnego progu posiadanych praw (udziałów, akcji, tytułów uczestnictwa lub innych praw) w wysokości 5%, jak wskazał Minister Finansów, należy zsumować prawa posiadane w spółce nieruchomościowej w sposób pośredni z prawami posiadanymi bezpośrednio.
6. W odniesieniu do podatników posiadających prawa do spółki nieruchomościowej obowiązek informacyjny powstaje bez względu na to, czy w roku podatkowym, na koniec którego składana jest informacja, uzyskany został przychód (dochód) z tego udziału z jakiegokolwiek tytułu. Natomiast krąg zobowiązanych podmiotów, został określony bardzo szeroko i zawiera: a) osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (z wyjątkami wskazanymi w ustawie); spółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; b) spółki jawne mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wspólnikami spółki jawnej nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży w określonym terminie oświadczenia o wspólnikach; c) spółki niemające osobowości prawnej mające siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego tego państwa są traktowane jak osoby prawne i podlegają w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.
7. Posiadanie pośrednio udziału lub prawa oznacza sytuację, w której jeden podmiot posiada w drugim podmiocie udział lub prawo za pośrednictwem innego podmiotu lub większej liczby podmiotów, a powstanie obowiązku informacyjnego w omawianym przypadku determinuje sam fakt posiadania, bezpośrednio lub pośrednio, udziałów w spółce nieruchomościowej.
8. Obowiązek informacyjny ciążący na podatnikach posiadających prawa do spółki nieruchomościowej nie dotyczy podatników zwolnionych z podatku CIT. Zwolnienie podmiotowe skutkuje bowiem tym, że podmiot, który jest nim objęty, zostaje z podatku zwolniony bez względu na rodzaj i wielkość uzyskiwanych dochodów. Tym bardziej nie powinien go dotyczyć obowiązek informacyjny. Należy jednak pamiętać, że wyłączenie to nie ma zastosowania do samej spółki nieruchomościowej.
9. W przypadku podatkowych grup kapitałowych obowiązki informacyjne stosuje się nie do samej grupy, lecz do spółek wchodzących w jej skład.

Interpretacja wpisuje się w trend

Podsumowując, należy podkreślić, że Minister Finansów w wydanej interpretacji bardzo szeroko definiuje krąg podmiotów zobowiązanych do składania informacji, nie uzależniając tego od faktu posiadania siedziby w Polsce. Jest to kolejny przejaw tendencji do uszczelniania systemu podatkowego. Podkreślić należy szczególną rolę zarządów spółek nieruchomościowych w bieżącej weryfikacji struktury udziałowej (akcyjnej) takich podmiotów, co w przypadku dużych korporacji czy struktur holdingowych wymaga dużego zaangażowania i bieżącego monitorowania tych struktur.