Faktury zaliczkowe – brak obowiązku wystawiania

Pakiet SLIM VAT 3 ma wprowadzić – pod określonymi warunkami – możliwość rezygnacji z wystawiania faktur zaliczkowych. Takie uproszczenie docenią głównie sprzedający. Z perspektywy nabywców może być to okoliczność niepożądana z uwagi na odroczenie odliczenia podatku naliczonego.
Zasygnalizowane we wstępie zmiany ma umożliwić wprowadzenie do art. 106b ustawy o VAT ustępu 1a. Nowy przepis zakłada bowiem odejście od obowiązku wystawienia przez sprzedawcę faktury zaliczkowej pod warunkiem, że podatnik w tym samym miesiącu:
- otrzymał zaliczkę (pełną lub częściową) oraz
- dokonał czynności, na poczet których wpłynęła całość lub część zapłaty (patrz: art. 1 pkt 19 projektu).
Możliwość rezygnacji przez sprzedawcę z wystawienia faktury zaliczkowej będzie podlegała jednak ograniczeniom. Zgodnie z projektem, nie będzie ona dotyczyła np. sytuacji, w której żądanie wystawienia faktury zgłasza konsument albo fakturowania w przypadku zwrotu opakowań, a zatem sytuacji, w których przepisy ustawy o VAT ustanawiają szczególne terminy na wystawienie faktury (patrz nowy ust. 1b dodany do art. 106b).
Inaczej niż w prekonsultacjach
Warto podkreślić, że opublikowany projekt różni się od założeń pakietu SLIM VAT 3 zaprezentowanych w prekonsultacjach. Przedstawiona wówczas koncepcja wiązała brak obowiązku wystawiania faktury zaliczkowej z sytuacją, w której zaliczka jest otrzymana przez podatnika w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do czynności, za które otrzymano tę zapłatę. Założenia nie precyzowały, o jakim okresie rozliczeniowym jest mowa – miesięcznym, kwartalnym czy może jeszcze innym, stosowanym dla potrzeb rozliczeń przez sprzedawcę i nabywcę. Wycofano się także z wcześniejszych zapowiedzi wprowadzenia zmian w zakresie elementów faktury i konieczności wskazywania daty otrzymania zaliczki.
Z perspektywy nabywcy odroczenie fakturowania zaliczek będzie oznaczać odroczenie momentu odliczenia podatku naliczonego – co przy istotnych wartościowo projektach może być okolicznością niepożądaną. Z praktycznego punktu widzenia, wydaje się więc, że odroczone fakturowanie zaliczek powinno być elementem wcześniejszych uzgodnień pomiędzy kontrahentami.
Projektowane rozwiązanie było dotychczas w praktyce akceptowane przez organy podatkowe w sytuacjach, w których obowiązek podatkowy dla otrzymanej zaliczki oraz dokonanej dostawy (lub wykonanej usługi) powstawał w tym samym miesiącu. Aby mieć komfort co do bezpieczeństwa takiego rozwiązania, należało jednak uzyskać interpretację indywidualną. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał kilka pozytywnych rozstrzygnięć w tym względzie (np. interpretacja indywidualna Nr 0113-KDIPT1-2.4012.221.2021.1.SM z 31 maja 2021 r.).
Projektowane rozwiązanie powinno, co do zasady, ułatwić dokumentowanie sprzedaży przedsiębiorcom. Należy jednak pamiętać, że projektowane przepisy nie zmieniają momentu, w którym powstaje obowiązek podatkowy dla zaliczek i konsekwencji z tym związanych (np. konieczności stosowania odpowiedniego kursu walutowego / odpowiednich kursów walutowych w przypadku rozliczeń w walucie obcej).
Co z sytuacją nabywcy?
Pytanie, jak do takiego uproszczenia w fakturowaniu podejdą nabywcy. Z ich perspektywy, odroczenie fakturowania zaliczek będzie po prostu oznaczać odroczenie odliczenia podatku naliczonego – co przy istotnych wartościowo projektach może być okolicznością niepożądaną. Z praktycznego punktu widzenia, wydaje się więc, że odroczone fakturowanie zaliczek powinno być elementem wcześniejszych uzgodnień pomiędzy kontrahentami.

Autor: Joanna Pęczek-Czerwińska, doradca podatkowy
Dodatkowe materiały:
- Kolejne zmiany w ramach pakietu VAT e-commerce od 1 stycznia 2024 r.
- Zmiany w zasadach częściowego odliczania VAT
- Zmiany dotyczące ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących
- Zmiany w zakresie WIS. Doprecyzowanie niekorzystne dla wnioskodawców?
- Planowane zmiany w zakresie zwolnień od podatku VAT
- Zmiany dotyczące MPP oraz rachunku VAT
- Brak faktury, czyli uproszczenie i neutralność rozliczeń. Nadchodzą zmiany w WNT
- Kursy walutowe a faktury korygujące. Ubędzie wątpliwości
- Łagodniejsze zasady wymierzania sankcji VAT
- Pakiet SLIM VAT – runda trzecia